Co grozi za jazdę po spożyciu alkoholu w Polsce?
Zanim podpowiemy, jaki alkomat kupić, przypomnijmy dopuszczalne limity alkoholu we krwi kierowcy, które są różne w zależności od kraju. W Polsce wyróżniamy dwa stany, tj.:
- Stan po spożyciu alkoholu – zawartość alkoholu we krwi od 0,2 do 0,5 promila (lub od 0,1 mg do 0,25 mg w 1 dm3 w wydychanym powietrzu). Jest to traktowane jako wykroczenie, zagrożone grzywną do 5000 zł, 10 punktami karnymi oraz utratą prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
- Stan nietrzeźwości – zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila (lub 0,25 mg w 1 dm3 w wydychanym powietrzu). Kara grzywny jest wówczas uzależniona m.in. od dochodów i wynosi od 10 do 540 stawek dziennych, ale w granicach od 10 do 2000 zł. Oprócz tego zapłacimy świadczenie na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości przynajmniej 5000 zł. Inne sankcje to 10 punktów karnych oraz ograniczenie lub pozbawienie wolności do 2 lat. W końcu to zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres przynajmniej 3 lat, z możliwością dożywotniego zakazu.
Na pobłażliwość nie mogą liczyć też recydywiści. W ich przypadku kara pozbawienia wolności to nawet 5 lat. Oprócz tego to grzywna 10 000 złotych świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej i co najmniej 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów. Pamiętajmy też, jeżeli zostaniemy ukarani zakazem prowadzenia pojazdów, zanim usiądziemy za kierownicą, konieczny będzie kurs reedukacyjny dotyczący profilaktyki przeciwalkoholowej. Natomiast przy zakazie dłuższym niż rok musimy ponownie podejść do egzaminu na prawo jazdy.
Oczywiście najsurowsze konsekwencje grożą za spowodowanie wypadku ze skutkiem śmiertelnym. Kierowca, który prowadził takie auto w stanie nietrzeźwości, może trafić do więzienia na 12 lat. Oprócz tego grozi mu dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych i sankcje finansowe od 10 000 do 60 000 zł.
Oczywiste jest więc, że sankcje mogą być bardzo surowe. Pamiętajmy również, że najprawdopodobniej już od 1 grudnia 2021 roku mandaty i kary będą znacznie surowsze, włącznie z konfiskatą pojazdu – również za jazdę po spożyciu alkoholu.
Dopuszczalna ilość alkoholu w organizmie w Europie
Oczywiście jazda w stanie nietrzeźwości jest też karana w innych krajach Europy. Same limity dopuszczalnej ilości alkoholu we krwi są jednak różne, tj.:
- 0,8 promila (Anglia, Irlandia, Liechtenstein, Luksemburg, Malta);
- 0,5 promila (Austria, Andora, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Islandia, Izrael, Łotwa, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Szkocja, Szwajcaria, Turcja, Włochy);
- 0,4 promila (Litwa);
- 0,3 promila (Rosja);
- 0,2 promila (Estonia, Norwegia, Polska, Szwecja);
- 0,1 promila (Albania);
- 0,0 promila (Czechy, Węgry, Rumunia, Słowacja).
Jednak od powyższych limitów są pewne odstępstwa zaostrzające prawo. Dotyczą one np. kierowców zawodowych, taksówkarzy czy zmotoryzowanych z krótkim stażem. O mandatach za jazdę po spożyciu alkoholu za granicą piszemy w artykule “Mandaty za granicą. Stawki najpopularniejszych wykroczeń drogowych“.
Rodzaje alkomatów. Jaki alkomat kupić?
Wydawać się może, że wybór alkomatu jest prosty. Zasada ich działania jest bowiem bardzo podobna i polega na wdmuchiwaniu powietrza do ustnika. Mimo wszystko istnieją zasadnicze różnice między takimi urządzeniami. Pośród podręcznych alkomatów wyróżniamy:
- Alkomat z sensorem półprzewodnikowym – najpopularniejsze alkomaty, które są tanie i dostępne w cenie już kilkudziesięciu złotych. Niestety, nie są to urządzenia wysokiej jakości. Na wynik badania wpływ mogą mieć bowiem spożywane produkty spożywcze, nikotyna czy tabletki.
- Alkomat z sensorem elektrochemicznym – znacznie dokładniejsze urządzenia, które stosują służby mundurowe oraz firmy kontrolujące trzeźwość pracowników. Pomiar alkoholu jest dokonywany na podstawie chemicznego odczytu molekuł alkoholu zasysanych przez czujnik. Co ważne, na wynik badania wpływu nie ma tutaj większość produktów spożywczych, a więc są one zdecydowanie dokładniejsze. Ich cena jest bardzo różna, aczkolwiek dobre alkomaty tego rodzaju dostaniemy już w cenie kilkuset złotych.
Oprócz powyższych wyróżniamy jeszcze alkomaty z sensorem spektrometrycznym. To najbardziej profesjonalne urządzenia, które działają na podczerwień. Takie alkomaty są drogie i kosztują kilka tysięcy złotych.
Jaki wybrać dobry alkomat?
Rynek jest bardzo bogaty w alkomaty, stąd każdy powinien znaleźć produkt dla siebie optymalny. Przed ostateczną decyzją należy zdecydować o rodzaju urządzenia. Jak zauważyliśmy wyżej, lepsze są alkomaty elektrochemiczne.
Należy też pamiętać, że rozróżniamy dwie metody pomiarów, tj.:
- Aktywna – wymaga nabrania powietrza i wdmuchania go do alkomatu.
- Pasywna – mniej dokładny pomiar zawartości alkoholu bez określenia wartości stężenia. Odbywa się on przez przyłożenie urządzenia do ust.
Zastanawiając się, jaki alkomat kupić, warto też sprawdzić zakres błędu pomiaru – im jest on mniejszy, tym lepiej. Sam wynik powinien wskazywać wartość liczbową, a nie zakres poprzez diody. Z kolei maksymalny poziom rozbieżności nie może przekroczyć 0,1 promila lub 10 proc. Mniej ważne są funkcje dodatkowe, aczkolwiek mogą one być przydatne (np. zapamiętywanie wyników, samodzielna wymiana sensora).
Pamiętajmy też, że urządzenia powinny być atestowane. Najważniejsze, aby miały one normę EN-PN 16280. To europejska norma potwierdzająca najwyższą jakość urządzenia. Zakup takiego alkomatu gwarantuje wiarygodność prezentowanych wyników pomiarowych. Niestety, wiele polecanych alkomatów do użytku osobistego prezentowanych w rankingach nie spełnia tej normy.
Jaki alkomat kupić – najważniejsze cechy i funkcje alkomatu:
- dokładność pomiaru do tysięcznych wartości (im większy czujnik, tym dokładniejszy wynik);
- zakres pomiaru (podstawowe modele do 2 promili, bardziej zaawansowane nawet do 6 promili);
- obudowa odporna na uszkodzenia mechaniczne i warunki atmosferyczne;
- intuicyjne menu;
- norma EN-PN 16280;
- szybki odczyt;
- sygnalizacja dźwiękowa;
- ergonomiczny kształt;
- obrotowy ustnik;
- czytelny wyświetlacz;
- zapis pomiarów;
- ładowarka samochodowa;
- możliwość bezprzewodowego drukowania wyników;
- informacja o zbyt niskiej temperaturze;
- bezpłatna okresowa kalibracja.
Czym jest kalibracja alkomatu?
Jak zauważyliśmy wyżej, ważna jest liczba możliwych pomiarów do wykonania, zanim alkomat się rozreguluje. Mimo to nie należy przesadzać z tą liczbą, ponieważ alkomaty i tak należy kalibrować przynajmniej raz w roku lub po wykonaniu od kilkuset do kilku tysięcy pomiarów.
Kalibracja służy poprawnej interpretacji wskazań zużywającego się czujnika. Niestety, jest to proces na tyle skomplikowany, że nie zrobimy tego samodzielnie. Niezbędny jest do tego specjalistyczny sprzęt. Dlatego zwykle jest to usługa płatna w cenie kilkudziesięciu złotych, aczkolwiek sklep może nam zaoferować pewien okres lub liczbę darmowych kalibracji.
Alkomat procesowi kalibracji poddamy w sklepie oferującym alkomaty, chociaż nie zawsze jest to możliwe. Najtańsze urządzenia na rynku nie dają takiej szansy. O konieczności kalibracji świadczą odpowiednie komunikaty (np. CAL, SEN), ale też wyniki odbiegające od stanu faktycznego.
Jak wykonać badanie alkomatem?
Samodzielne badanie alkomatem nie jest trudne, aczkolwiek nie wszyscy wykonują je prawidłowo. Oto kilka wskazówek, które pomogą przeprowadzić je w sposób właściwy:
- używamy tylko skalibrowanego alkomatu;
- pomiar wykonujemy przynajmniej 20 minut po spożyciu alkoholu (szybszy pomiar grozi rozkalibrowaniem urządzenia);
- przed badaniem przepłukujemy usta wodą;
- nie wdmuchujemy do ustnika innych substancji (np. dym tytoniowy);
- pomiar przeprowadzamy zgodnie z instrukcją urządzenia.
Jeżeli wynik mieści się w normie, ale jest blisko granicy, nie powinniśmy prowadzić pojazdu. W przypadku pomiaru wskazującego wynik dodatni, w odstępie 15 minut należy wykonać dwa kolejne. W ten sposób sprawdzimy, jaką tendencję ma zawartość alkoholu w organizmie – wzrostową czy spadkową.
Podsumowując, nie ulega wątpliwości, że alkomaty to urządzenia, które warto mieć w swoim posiadaniu. Zwłaszcza jeżeli zdarza się nam wsiadać za kierownicę w sytuacji, kiedy nie jesteśmy pewni co do stanu trzeźwości. Sam rynek oferuje bardzo szeroki wybór. Jeżeli nie wiemy, jaki alkomat kupić, najbezpieczniej szukać sobie alkomatu wśród produktów z sensorem elektrochemicznym. Dobre alkomaty podręczne tego typu znajdziemy w cenie 200-300 zł i są to urządzenia, które wystarczą do użytku osobistego.
