Potrącenie pieszego na pasach – jakie konsekwencje grożą kierowcy?

Pieszy jako uczestnik ruchu drogowego w świetle prawa

Zanim wyjaśnimy, co grozi za potrącenie pieszego na pasach, najpierw musimy odnieść się do tego, kim jest pieszy w ruchu drogowym. Wbrew temu, co się może wydawać, nie jest to wyłącznie osoba, która porusza się chodnikiem czy poboczem. W świetle kodeksu drogowego pieszym jest bowiem osoba:

• poruszająca się pieszo chodnikiem lub poboczem drogi;
• prowadząca, ciągnąca i pchająca rower, motorower, motocykl lub wózek – dziecięcy, inwalidzki bądź podręczny;
• znajdująca się na drodze poza pojazdem, która nie jest w trakcie wykonywania pracy;
  w wieku do 10 lat kierująca rowerem, jeżeli przebywa pod opieką osoby dorosłej.

Pierwszeństwo pieszego przed pojazdem

Przypomnijmy, że ważne zmiany w prawie weszły w życie 1 czerwca 2021 roku. Od tego dnia obowiązuje znowelizowany art. 13 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Wskazuje on, że pierwszeństwo przed innym pojazdem ma pieszy, który nie tylko znajduje się na pasach, ale także stoi przed przejściem. Przepis ten obowiązuje wszystkie pojazdy poza tramwajami.

Przeczytaj też: “Uwaga! Od dziś wchodzą w życie nowe przepisy ruchu drogowego”

• obowiązki pieszego przed przejściem dla pieszych – pieszy ma pierwszeństwo, ale również obowiązek zachować szczególną ostrożność;
• obowiązki kierowcy przed przejściem dla pieszych – ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu, zwolnić i zachować szczególną ostrożność.

Co grozi za potrącenie na pasach – podstawa prawna

Konsekwencje, jakie grożą również za potrącenie na przejściu dla pieszych, określa artykuł 177. Kodeksu karnego odnoszący się m.in. do kar za spowodowanie wypadku w ruchu lądowym:

• Kara pozbawienia wolności do lat 3 (art. 177 ust. 1) – jeżeli kierowca – nawet nieumyślnie – doprowadził do wypadku, w którym pieszy doznał lekkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu.
• Kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat (art. 177 ust. 2) – jeżeli kierowca doprowadził do wypadku, w którym poszkodowany pieszy odniósł ciężki uszczerbek na zdrowiu lub poniósł śmierć. W przepisach nie ma mowy o tym, w jakim miejscu doszło do potrącenia, ale ma to wpływ na wymiar kary.

Kiedy miejsce ma ciężki uszczerbek na zdrowiu?

Ciężki uszczerbek na zdrowiu definiuje art. 156 Kodeksu karnego. Wskazuje on, że ciężki uszczerbek ma miejsce, jeżeli osoba poszkodowana:

• została pozbawiona wzroku, słuchu, zdolności mówienia lub płodności;
• została narażona na ciężkie kalectwo;
• jest całkowicie lub znacznie niezdolna do pracy;
• zachorowała na ciężką i długotrwałą lub nieuleczalną chorobę;
• zachorowała na chorobę zagrażającą jej życiu;
• została trwale i istotnie oszpecona;
• doznała zniekształcenia ciała;
• zachorowała na chorobę psychiczną.

Trzeba tutaj pamiętać, że trwały uszczerbek na zdrowiu może pojawić się po jakimś czasie (np. choroba, zespół stresu pourazowego). Postępowanie, w którego ramach dąży się do zmiany kwalifikacji czynu, żeby pociągnąć kierowcę do odpowiedzialności, może więc zostać wznowione nawet po kilku latach.

Jeżeli winny jest kierowca, pieszy, który doznał uszczerbku na zdrowiu, może starać się o odszkodowanie za potrącenie i zadośćuczynienie (np. rentę). To samo dotyczy rozstroju psychicznego czy uszkodzenia mienia (np. zniszczony rower, rozbite okulary).

Potrącenie pieszego pod wpływem alkoholu

Bardzo surowe kary grożą kierowcom, którzy doprowadzili do potrącenia pieszego pod wpływem alkoholu lub po spowodowaniu wypadku oddalili się z miejsca zdarzenia, tj.:

• bez ofiar śmiertelnych – kara więzienia do 4,5 roku; zakaz prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat; sankcja finansowa w wysokości od 10 000 do 60 000 złotych;
• z uszczerbkiem na zdrowiu lub spowodowaniem śmierci – kara więzienia od 2 do 12 lat; dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów; sankcja finansowa w wysokości od 10 000 do 60 000 złotych;
• z ofiarami śmiertelnymi – kara więzienia od 3 do 12 lat; dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów; sankcja finansowa w wysokości od 10 000 do 60 000 złotych.

Przeczytaj też: “Czym grozi jazda pod wpływem alkoholu w 2022 roku?”

Potrącenie pieszego i mandat z Kodeksu wykroczeń

Jeżeli potrącenie pieszego na pasach nie wywołało żadnych szkód w jego organizmie i nie odniósł on uszczerbku na zdrowiu, kierowca może zostać ukarany jedynie mandatem. Podstawą prawną jest art. 86 ust. 1 Kodeksu wykroczeń. Od 1 stycznia mandat za potrącenie na przejściu dla pieszych wynosi 2500 zł i 15 punktów karnych (do 17 września 2022 r. 2500 zł i 10 punktów karnych). Należy zauważyć, że wcale nie musi dojść do wypadku. Taka kara należy się kierowcy bowiem już za samo dotknięcie pieszego.

Co wpływa na wymiar kary za potrącenie pieszego?

Jest wiele czynników, które są brane pod wagę przy wydawaniu wyroku przez sąd. Oczywiście najsurowiej karani są kierowcy, którzy do wypadku doprowadzili pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Na pobłażliwość nie mają też co liczyć recydywiści oraz osoby, które zbiegły z miejsca zdarzenia.

Jednak każdy wypadek ma inne okoliczności i nie zawsze winę ponosi wyłącznie kierowca. Dlatego przy wyznaczaniu wymiaru kary prokuratura i sąd biorą pod uwagę m.in.:

• zachowanie pieszego (m.in. gdzie doszło potrącenie pieszego, czy przestrzegał on przepisów ruchu drogowego);
• zachowanie kierowcy (m.in. czy przestrzegał przepisów ruchu drogowego, czy zachował ostrożność, czy stosował się do zasady ograniczonego zaufania, czy dostosował technikę jazdy i prędkość do warunków atmosferycznych i drogowych, czy był trzeźwy, czy prowadził samochód w dobrym stanie technicznym, czy wezwał pomoc, czy nie zbiegł z miejsca wypadku);
• trwałość uszczerbku na zdrowiu (jeżeli rozstrój zdrowia trwa poniżej 7 dni – kierowca może odpowiadać za wykroczenie; powyżej 7 dni jest to przestępstwo);
• celowość wystąpienia sytuacji niebezpiecznej (m.in. czy celowe potrącenie pieszego, czy pieszy celowo wtargnął przed maskę samochodu).

Potrącenie z winy pieszego

Przy potrąceniu pieszego na pasach zwykle winny jest kierowca. Jednak zdarza się, że wina jest obustronna lub jedna ze stron ponosi większą odpowiedzialność. Ma to miejsce rzadziej, ale również pieszy może być uznany za sprawcę kolizji. Szczególnie jeżeli nie przestrzega przepisów, które wskazują art. 13 i 14 Kodeksu drogowego, tj.:

• nagłe wtargnięcie na jezdnię (np. wbiegnięcie bezpośrednio pod jadący pojazd; przechodzenie przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności; wejście na jezdnię spoza innego pojazdu ograniczającego widoczność kierowcy; zatrzymywanie się na jezdni; nagłe przebieganie przez jezdnię);
• celowe wtargnięcie pod pojazd;
• przechodzenie przez jezdnię w niedozwolonych miejscach, gdzie nie ma przejść i odpowiednich znaków drogowych;
• przechodzenie przez jezdnię na czerwonym świetle;
• poruszanie się po jezdni zamiast chodnikiem czy poboczem;
• przebywanie pod wpływem alkoholu lub narkotyków;
• rozproszenie przez korzystanie z różnych urządzeń elektronicznych (np. smartfon);
• brak odblasków wieczorem i w nocy w terenie niezabudowanym.

Jeżeli za winnego zdarzenia drogowego zostanie uznany pieszy, musi on wówczas pokryć wszystkie straty, które poniósł kierowca pojazdu (m.in. koszty naprawy lub wymiany uszkodzonych elementów). Natomiast, jeżeli wina jest obustronna, towarzystwo ubezpieczeniowe może wypłacić niższe odszkodowanie lub odstąpić od wypłaty środków.

FAQ – najczęstsze pytania o potrącenie pieszego na pasach

Jaki manat za potrącenie pieszego na przejściu?

Jeżeli pieszy nie odniósł obrażeń, mandat z tytułu Kodeksu wykroczeń wynosi 2500 złotych. Dodatkowo do konta sprawcy zostanie dopisanych 10 punków karnych (do 17 września 2022 r.) lub 15 punktów karnych (od 17 września 2022 r.).

Co grozi kierowcy za potrącenie pieszego na pasach?

Jeżeli pieszy doznał lekkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu, kierowcy grozi do 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli uszczerbek jest duży lub miało miejsce śmiertelne potrącenie, kara więzienia wynosi natomiast od 6 miesięcy do 8 lat.

Jaka kara za potrącenie pieszego pod wpływem alkoholu?

Jeżeli w kolizji nie ma ofiar śmiertelnych, kierowca, który dopuścił się wypadku i prowadził pojazd pod wpływem alkoholu, może otrzymać do 4,5 roku kary pozbawienia wolności. Jeżeli w wyniku potrącenia doszło do uszczerbku na zdrowiu ofiar, jest to kara od 2 do 12 lat więzienia, a przy ofiarach śmiertelnych – od 3 do 12 lat więzienia.