Rodzaje napędów 4 × 4

Jakie mamy rodzaje napędów 4 × 4? Napęd na obie osie oferowany jest w modelach różnych segmentów. W zależności od segmentu rynkowego oraz samego modelu kierowcy mają do czynienia z innymi rodzajami napędów na cztery koła. Który z nich jest najlepszy i czy zawsze jest wartością dodaną?

Jakie są rodzaje napędów 4 × 4

Wśród napędów na cztery koła wyróżnić można m.in. napęd stały z centralnym mechanizmem różnicowym, a poza tym napęd dołączany ręcznie przez kierowcę oraz dołączany elektronicznie.

Napęd 4 × 4 dołączany elektronicznie

To najpopularniejszy wariant na rynku, jeśli bierzemy pod uwagę rodzaje napędów 4 × 4. Zresztą po części z pewnością dlatego, że jest to również najtańsze rozwiązanie, które jednocześnie nie podwyższa spalania, jak w zwyczaju ma to robić napęd stały.

W przypadku napędu 4 × 4 dołączanego elektronicznie, podczas normalnej eksploatacji i warunkach dobrej przyczepności moc jest kierowana tylko na przednią oś. Pewna część mocy najczęściej na tylne koła trafia dopiero wówczas, kiedy następuje utarta przyczepności. Dzięki temu samochód może między innymi pokonać oblodzone podjazdy czy błotne koleiny.

Sercem napędu na obie osie dołączanego elektronicznie jest międzyosiowe sprzęgło. To właśnie ten element jest odpowiedzialny za dozowanie siły napędowej na drugą oś. Zdarza się niestety, że intensywna eksploatacja skutkuje jego przegrzaniem, co w konsekwencji kończy się rozłączeniem napędu tylnej osi. O konieczności schłodzenia mechanizmu kierowcę informować może również komunikat na desce rozdzielczej. Cały układ pełną sprawność odzyskuje wówczas po kilkunastu minutach od ponownego uruchomienia jednostki napędowej.

Co kluczowe, do takiego napędu nie trzeba dużego 20-centymetrowego prześwitu, z czego znane są SUV-y. Wystarczy 15-centymetrów wolnej przestrzeni od podłoża, a więc w lekkim terenie to również dobra propozycja dla uterenowionego kombi.

Stały napęd 4 × 4

Najdroższy w produkcji jest napęd 4 × 4, który stale przekazuje moc na wszystkie koła. Przy takim rozwiązaniu do dyspozycji są trzy dyferencjały: w przedniej i tylnej osi, które rozdzielają siłę napędową pomiędzy poszczególnymi kołami oraz centralny mechanizm różnicowy, który moc między osiami rozdziela w czasie rzeczywistym.

Największym plusem takiego rozwiązania jest przewidywalność pojazdu w zmiennych warunkach drogowych. Niestety, stały napęd 4 × 4 znacznie zwiększa spalanie. Dodatkowo przekłada się na większą masę pojazdu, ponieważ wszystkie jego elementy mogą ważyć nawet przeszło 150 kg. Jeżeli dodać do tego fakt, że obsługa serwisowa jest niekiedy zdecydowanie trudniejsza, wyższe są również koszty usługi serwisu i napraw.

Napęd dołączany ręcznie przez kierowcę

Ten rodzaj napędu na obie osie stosowany jest w pickupach oraz niektórych autach terenowych. To ciekawe i trwałe rozwiązanie, w którym moc jest przekazywana na tylną oś. Kierowca wykorzystuje do tego dźwignię, pokrętło lub przycisk. Modelem z takim napędem, o ile ma on przedni mechanizm różnicowy, z uruchomionym układem 4 × 4 poruszać się również można po utwardzonych drogach. W innym wypadku łatwo o uszkodzeni napędu i kosztowną naprawę sięgającą nawet kilkunastu tysięcy złotych. Jak nie trudno się domyślić, włączony napęd na obie osie podnosi zużycie paliwa. Co kluczowe, jest to układ tani w serwisie, który wymaga tylko okresowych wymian oleju w skrzyni rozdzielczej i mostach napędowych.

Jakie są koszty eksploatacji napędu 4 × 4?

Różne rodzaje napędów 4 × 4 to także większe koszty eksploatacji. Logiczne jest, że napęd na cztery koła wymaga regularnych kontroli mechanika. Pod kątem żywotności przekładni kątowych czy dyferencjałów ważne jest między innymi usuwanie wycieków oleju. Kilkaset złotych zapłacić trzeba również za wymianę uszczelniaczy i olej smarujący przekładnie. Znacznie większy wydatek czyha jednak na właścicieli samochodów z napędem 4 × 4, jeżeli jeden z jego elementów zostanie uszkodzony. Na przykład naprawa lub regeneracja przekładni kątowej kosztuje nawet 4 000 zł. Kupić wprawdzie można część używaną, ale tutaj znak zapytania zawsze postawić trzeba przy tym, w jakim jest ona stanie. Zresztą nie wszystkich części można szukać na rynku wtórnym, o czym mówi artykuł “Jak kupować samochodowe części używane?“.

Jeśli samochód z napędem na cztery koła dodatkowo jest używany poza utwardzonymi drogami, regularnie sprawdzać należy obudowy elementów, które są narażone na uszkodzenia mechaniczne. Zaszkodzić mogą kamienie, korzenie itp. Jeśli uszkodzą one mechanizm różnicowy, spowoduje to wyciek oleju. Zabezpieczyć się przed tym można poprzez montaż osłony podwozia, ale to koszt sięgający kilkuset złotych. Jeżeli natomiast będzie on stosowany zgodnie z zaleceniami, układ 4 × 4 wytrzyma nawet kilkaset tysięcy kilometrów.

Kiedy warto postawić na napęd 4 × 4?

Czy i kiedy warto stawiać na samochody, które mają różne rodzaje napędów 4 × 4? Z pewnością są one niezbędne w samochodach terenowych i roboczych, które pracują w ciężkich warunkach. Czy są jednak potrzebne w samochodach osobowych? Wydaje się, że z uwagi na większe spalanie, wyższe koszty utrzymania oraz serwisowania, nie są one niezbędne. Mimo wszystko, jeśli właściciel takiego samochodu nie dopuści się zaniedbań, to nie będą to rekordowo wysokie koszty. W innym wypadku rzeczywiście naprawa skrzyni rozdzielczej może skończyć się wydatkiem rzędu kilku tysięcy złotych.

Wielu nie pamięta tu jednak o oponach. Otóż wszystkie rodzaje napędów 4 × 4 mają to do siebie, że istotne dla ich trwałości jest ogumienie. Tylko jednakowe opony na każdym z czterech kół oraz ich podobne ciśnienie zapewniają dogodne warunki dla układu. Jeśli gumy nie będą identyczne, a różnice w ciśnieniu zbyt wysokie, może się to skończyć jego uszkodzeniem.

Korzystanie z samochodu z napędem 4 × 4 w warunkach letnich i na suchej drodze jest bezcelowe i nieodczuwalne. Mechanizm daje natomiast różnicę podczas poruszania się po błotnistych drogach czy śliskiej trawie. Zimą natomiast każdy ceni sobie dodatkowo stabilność i przyczepność, kiedy pokonuje zakręty, zjazdy czy przyspiesza. Wówczas wszystkie rodzaje napędów 4 × 4 są pomocne, choć w warunkach miejskich nie są niezbędne.

Jak kupić samochód z napędem 4 × 4?

Niezależnie od tego, czy warto stawiać na samochody z napędem na cztery koła, każdy taki pojazd trzeba dokładnie sprawdzić. Przede wszystkim pod kątem technicznym przez poddanie go przeglądowi w ASO lub w niezależnym warsztacie. Jednak wiele o samochodzie mówi również Historia Pojazdu. To całe mnóstwo informacji o danym egzemplarzu, a w tym:

• Dane techniczne auta
• Wyposażenie fabryczne samochodu zakodowane w numerze VIN
• Informacje o szkodach i kolizjach
• Chronologiczna historia pojazdu
• Sprawdzenie baz kradzionych pojazdów
• Informacje o wezwaniach serwisowych
• Archiwalne zdjęcia pojazdu

Zwiększa to szanse nabywcy na wykrycie usterek samochodu z napędem na obie osie, którymi sprzedawca chwali się niechętnie. Samo sprawdzenie VIN pozwala na wykrycie wypadkowej przeszłości auta, przekręcenia licznika, a nawet faktu, że pojazd jest kradziony. Kierowcy zainteresowani tanimi autami z napędem AWD kilka ciekawych propozycji znajdą w artykule pt. “Samochody z napędem 4 × 4 do 15 000 zł“.