Samochód zabytkowy – jaka jest definicja pojazdu zabytkowego?
W pierwszej kolejności musimy wyjaśnić, czym jest samochód zabytkowy. Tak więc żeby auto zostało uznane za zabytek, musi spełnić kilka wytycznych, tj.:
- ma przynajmniej 30 lat,
- jest modelem wycofanym z produkcji przynajmniej 15 lat temu,
- jest zbudowane przynajmniej w 75 proc. z oryginalnych części (jeżeli nie spełnia tego warunku, zostanie uznany za replikę oryginalnego modelu).
Wprawdzie zdarza się, że konserwator może wpisać do rejestru samochód, który nie ma 30 lat, ale tylko pod pewnymi warunkami. Jest to możliwe, jeżeli jest to nietypowa konstrukcja. To samo dotyczy szczególnego pochodzenia zastosowanych technologii i rozwiązań. Dlatego, jeżeli masz wyjątkowy pojazd, zwłaszcza należący w przeszłości do ważnej osobowości lub który osiągnął sukces sportowy itp., również możesz zarejestrować go jako samochód zabytkowy.
Jak uzyskać wpis samochodu do rejestru zabytków?
Jeżeli chcesz zarejestrować pojazd jako zabytkowy, oczywiście musisz być właścicielem takiego samochodu (np. faktura VAT, umowa kupna-sprzedaży samochodu). Zdarza się, że zwłaszcza stare samochody w wieku kilkudziesięciu lat często mają zgubione dokumenty. To problem, jeżeli taki pojazd zalega gdzieś w stodole czy szopie i otrzymujesz go w akcie dziedziczenia. Wówczas musisz odczekać trzy lata i udowodnić próbę odnalezienia właściciela pojazdu.
Koniecznie musisz też wypełnić tzw. białą kartę. To karta ewidencyjna, którą należy wypełnić w trzech egzemplarzach i wysłać do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Możesz wypełnić ją osobiście lub zgłosić się z tym do rzeczoznawcy. Zdarza się, że niektórzy konserwatorzy wymagają opinii rzeczoznawcy rekomendowanego przez Krajowe Porozumienie Stowarzyszeń Rzeczoznawców Samochodowych. W zależności od rzeczoznawcy koszt takiej usługi wynosi od kilkuset nawet do ok. 1500 złotych.
Pamiętaj, że kartę ewidencyjną pojazdu musisz wydrukować na specjalnym, grubszym papierze. Konieczne jest też dołączenie szczegółowych fotografii (m.in. całego samochodu, wnętrza, komory silnika, tabliczki znamionowej). Następnie trzeba poczekać na decyzję konserwatora zabytków. Zgodnie z przepisami rozpatrzenie wniosku trwa do 30 dni. Konserwator może podjąć decyzję o wpisaniu samochodu do rejestru na bazie tego, co znajduje się w dokumencie oraz dołączonych do niego zdjęć i innych informacji. Koszt wydania “białej karty” to ok. 300 zł.
Badanie techniczne samochodu zabytkowego
Żeby zarejestrować samochód zabytkowy, musi on mieć wykonane badanie techniczne w obszarze zgodności z warunkami technicznymi. Jako właściciel samochodu możesz je wykonać wyłącznie na okręgowej stacji pojazdów lub w Instytucie Transportu Drogowego w Warszawie, wcześniej składając specjalny wniosek o przeprowadzenie przeglądu. Diagnosta zweryfikuje dane zawarte w karcie ewidencyjnej i sprawdzi rzeczywisty stan techniczny pojazdu.
Oczywiście pamiętaj, że nie masz obowiązku dostosowywać takiego pojazdu do obecnie obowiązujących wymogów dotyczących na przykład pasów bezpieczeństwa, oświetlenia czy norm emisji spalin. Jeżeli jednak okaże się, że auto nie jest w pełni bezpieczne, dostaniesz instrukcję dotyczącą jego użytkowania. Cena badania jest zależna od rodzaju pojazdu. Jeżeli jest to samochód zabytkowy, u diagnosty zostawisz 305 zł. Przy badaniu motocykla lub motoroweru kosztuje to 183 zł.
Jeżeli samochód zabytkowy nie będzie używany w celach zarobkowych (np. do transportu), badanie techniczne należy wykonać tylko raz. Rokrocznie badanie należy przeprowadzić, jeżeli pojazd służy do zarobkowego transportu drogowego.
Rejestracja samochodu zabytkowego w wydziale komunikacji
Następnie udaj się do wydziału komunikacji, żeby złożyć wniosek o rejestrację zabytkowego samochodu. Zabierz ze sobą:
- wypełniony wniosek o rejestrację,
- dowód osobisty,
- dowód rejestracyjny pojazdu (możliwa jest rejestracja bez dowodu rejestracyjnego, ale musisz udowodnić, że samochód należy do Ciebie),
- zaświadczenie ze stacji kontroli pojazdów o przeprowadzonym badaniu co do zgodności z warunkami technicznymi,
- kopię decyzji konserwatora w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków,
- tablice rejestracyjne.
Łączny koszt rejestracji jest różny w zależności od tego, jak wiele zażyczy sobie za swoją pracę rzeczoznawca, tj.:
- od 300 do 1500 zł – wynagrodzenie dla rzeczoznawcy,
- ok. 300 zł – koszt badania technicznego zabytkowego samochodu,
- 181,50 zł – koszt rejestracji samochodu zabytkowego jest o 20 złotych wyższy niż ze zwykłymi tablicami rejestracyjnymi (dowód rejestracyjny, żółte tablice rejestracyjne – 100 zł, pozwolenie czasowe, opłaty ewidencyjne).
Od 4 września 2022 roku nie jest wydawana karta pojazdu, dzięki czemu koszty rejestracji są niższe o 20 złotych. Kolejne oszczędności, chociaż iluzoryczne, pojawią się po wejściu w życie ustawy, która likwiduje opłaty ewidencyjne m.in. za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic rejestracyjnych. Wówczas będzie to 180 złotych.
Przeczytaj też: “Likwidacja karty pojazdu we wrześniu 2022 roku”
Samochód zabytkowy – zalety:
- brak obowiązku ciągłości polisy ubezpieczeniowej OC (np. krótkoterminowe ubezpieczenie na kilka miesięcy kosztem całorocznej polisy OC);
- bezterminowe badanie techniczne (jeżeli samochód zabytkowy nie jest wykorzystywany w celach zarobkowych);
- pojazd nie musi spełniać obecnych wymogów technicznych (np. auto sprowadzone z USA może mieć światła homologowane na rynek amerykański);
- charakterystyczne żółte tablice rejestracyjne;
- wyższa cena samochodu zabytkowego niż identycznego modelu bez wpisu do rejestru zabytków.
Samochód zabytkowy – wady:
- konieczny jest wpis do rejestru zabytków;
- specjalny przegląd na okręgowej stacji diagnostycznej lub w ITD;
- brak możliwości zamówienia indywidualnych tablic rejestracyjnych;
- droższe tablice rejestracyjne (100 zł zamiast 80 zł);
- trudna droga do rezygnacji ze statusu samochodu zabytkowego i powrotu do zwykłych tablic rejestracyjnych;
- problem ze sprzedażą samochodu za granicę (obowiązek wystąpienia o zgodę do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za pośrednictwem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków);
- naprawa możliwa głównie przy użyciu oryginalnych części (minimum 75 proc.);
- wymagana zgoda konserwatora przed wprowadzeniem zmian w samochodzie zabytkowym;
- droższe ubezpieczenie;
- obowiązek utrzymywania samochodu zabytkowego w dobrym stanie technicznym.
Podsumowując, na pewno samochód zabytkowy ma swoje zalety, ale i kilka ograniczeń. Nie musisz wykupywać mu całorocznego OC, oczywiście o ile na przykład zimą nie będziesz korzystać ze swojego pojazdu. Z drugiej strony musisz spełnić kilka dodatkowych warunków podczas jego rejestracji, w tym uzyskać wpis do rejestru zabytków. Jeżeli zarejestrujesz już swoje auto jako samochód zabytkowy, pamiętaj, aby utrzymywać go w dobrym stanie technicznym. W zamian możesz liczyć na wyższą cenę przy jego odsprzedaży. Jeżeli natomiast dopiero planujesz kupić dany egzemplarz, zalecamy kontakt z rzeczoznawcą, który podpowie, czy możesz zarejestrować taki pojazd jako samochód zabytkowy. Rzeczoznawca sprawdzi nie tylko dokumenty, ale też czy auto ma oryginalne części.
