Komu przysługuje auto zastępcze z OC sprawcy?
W pierwszej kolejności musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, w jakiej sytuacji przysługuje nam auto zastępcze z OC sprawcy. Wiele wątpliwości w tej sprawie rozwiał Sąd Najwyższy 17 listopada 2011 roku. Sąd orzekł wówczas, że uchwała nakłada na towarzystwa ubezpieczeniowe obowiązek pokrycia kosztów następstw szkody, w tym wynajęcia auta zastępczego. Oczywiście o ile są to uzasadnione wydatki.
Do momentu wydania takiego orzeczenia nie było wątpliwości co do tego, że samochód zastępczy należał się poszkodowanym wykorzystującym pojazdy do działalności gospodarczej. Nie było to takie oczywiste wobec celów prywatnych. Teraz wiemy znacznie więcej, a firma ubezpieczeniowa nie może odmówić poszkodowanemu auta zastępczego na przykład z powodu możliwości korzystania przez niego z komunikacji publicznej. Nie zrobi tego również, jeżeli poszkodowany ma drugie auto, ale jest ono regularnie użytkowane przez innego członka rodziny (np. żona, dzieci). Może natomiast odmówić opłaty wynajmu samochodu zastępczego, jeżeli poszkodowany ma dwa auta i użytkuje je naprzemiennie.
Żeby otrzymać auto zastępcze, należy więc udowodnić ubezpieczycielowi potrzebę posiadania takiego pojazdu. Będzie tak, jeżeli auto służy wypełnianiu codziennych obowiązków (np. dojazdy do pracy, odwożenie dzieci do szkoły) lub jego brak może wiązać się z utratą dochodów wnioskodawcy.
Samochód zastępczy z OC sprawcy przy szkodzie częściowej
Poszkodowany kierowca, którego auto rozbite w wypadku nie nadaje się do eksploatacji, powinien przedstawić towarzystwu ubezpieczeniowemu specjalne oświadczenie, iż chce korzystać z pojazdu zastępczego. Wówczas ubezpieczyciel musi udostępnić mu taki pojazd lub pokryć koszty jego wynajmu w wypożyczalni samochodów. Po stronie poszkodowanego jest natomiast pokrywanie opłat eksploatacyjnych (np. opłaty za paliwo, parkowanie, myjnię, wymianę opon czy płynów eksploatacyjnych).
Samo otrzymanie samochodu zastępczego z OC sprawcy może mieć miejsce przy szkodzie częściowej lub całkowitej. Szkoda częściowa to taki zakres usterek, który kwalifikuje pojazd do naprawy. W takiej sytuacji poszkodowany może korzystać z auta zastępczego przez cały okres naprawy, włącznie z oczekiwaniem na jej rozpoczęcie (np. z powodu oczekiwania na części) i czasem potrzebnym na odbiór pojazdu.
Samochód zastępczy przysługuje więc wówczas od momentu pozbawienia poszkodowanego środka transportu aż do jego otrzymania po naprawie. Może się natomiast zdarzyć, że ubezpieczyciel nie zgadza się na jego wynajem na cały okres. Wówczas możemy wypożyczyć samochód na własny koszt. Następnie należy zgłosić się do towarzystwa ubezpieczeniowego w celu rozliczenia poniesionych wydatków, potwierdzając najem fakturami.
Co natomiast jest kluczowe dla kosztów wynajmu samochodu, najmowane auto musi być klasy tej samej lub niższej, jak uszkodzony pojazd. Jeżeli jest to lepszy, bardziej komfortowy samochód wyższej klasy, ubezpieczyciel ma prawo do tego, aby odmówić pokrycia całej kwoty najmu. Samochód zastępczy nie ma bowiem służyć podnoszeniu komfortu jazdy, ale zabezpieczać podstawowe cele. W takiej sytuacji ubezpieczyciel zwróci kwotę przysługującą za wynajem auta klasy rozbitego pojazdu. Przy takiej decyzji resztę kosztów wynajmu samochodu z własnej kieszeni pokrywa poszkodowany.
Żeby nie znaleźć się w takiej patowej sytuacji, przed wynajęciem pojazdu należy zapoznać się z tabelami informującymi o maksymalnych stawkach najmu pojazdów zastępczych w danej firmie ubezpieczeniowej. Te są różne w zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego. Co więcej, poszczególni ubezpieczyciele ten sam pojazd mogą zaliczać do różnych klas (np. ubezpieczyciel XXX zaliczy dany pojazd do klasy A, ubezpieczyciel YYY – do klasy B). Takie informacje możemy znaleźć na stronach internetowych firm ubezpieczeniowych.
Auto z OC sprawcy po szkodzie całkowitej
Nieco inaczej wygląda to w przypadku szkody całkowitej. Przypomnijmy, że jest to ten rodzaj szkody, kiedy naprawa pojazdu do stanu sprzed wypadku nie jest możliwa, bądź jej likwidacja wiąże się z nadmiernymi trudnościami czy kosztami. Rozliczanie szkody całkowitej jest bowiem możliwe, jeżeli koszty naprawy przekraczają 70 proc. wartości samochodu. Wówczas poszkodowany również ma prawo do auta zastępczego z OC sprawcy.
Potwierdza to uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r. Zgodnie z tym orzeczeniem poszkodowany ma prawo do samochodu zastępczego od dnia zniszczenia pojazdu do momentu, kiedy będzie mógł nabyć nowy środek transportu. Jednak okres ten zwykle nie kończy się w momencie wypłaty odszkodowania za zniszczony pojazd. Towarzystwa ubezpieczeniowe często dają poszkodowanym dodatkowy czas na zakup nowego auta (np. do 7 dni po wypłacie środków). W uzasadnionych przypadkach ubezpieczyciel może wydłużyć ten okres (np. przy zakupie pojazdu przystosowanego dla osoby niepełnosprawnej). Takie informacje również powinniśmy szukać na stronach internetowych towarzystw ubezpieczeniowych.
Przypomnijmy, że oprócz otrzymanych pieniędzy jako poszkodowani zachowujemy też wrak pojazdu. Możemy go odsprzedać lub zezłomować. Szerzej o tym rodzaju szkody komunikacyjnej i związanych z nią zagrożeniach piszemy w artykule pt. “Szkoda całkowita – jak oszukują ubezpieczyciele i handlarze?“.
Jak wynająć samochód zastępczy z OC sprawcy kolizji?
Jeżeli chcemy korzystać z auta zastępczego z OC sprawcy, jako poszkodowani mamy kilka możliwości. W zasadzie to trzy różne drogi, aby otrzymać samochód zastępczy, tj.:
- Przy zgłaszaniu szkody z OC sprawcy – należy poinformować towarzystwo ubezpieczeniowe o potrzebie wynajmu samochodu zastępczego. Wielu ubezpieczycieli dysponuje swoją flotą pojazdów. Wówczas auto zastępcze jest udostępniane bezgotówkowo.
- W warsztacie naprawiającym szkodę – przy bezgotówkowej likwidacji szkody chęć wynajęcia samochodu zastępczego można zgłosić w warsztacie, który naprawia pojazd. Wówczas auto również jest oferowane bezgotówkowo, a dodatkowo bez potrzeby bezpośredniego wnioskowania i rozliczania się z ubezpieczycielem.
- Wypożyczenie samochodu z wypożyczalni na własną rękę – wynajęcie auta z zewnętrznej firmy, dlatego pamiętać trzeba przy tym o limitach dotyczących maksymalnych kwot i klas pojazdów, które muszą odpowiadać segmentowi naprawianego pojazdu. Jeżeli jest to zewnętrzny podmiot i płacimy za wynajem z własnej kieszeni, kluczowa jest faktura. Właśnie na jej podstawie ubezpieczyciel wypłaci nam wydane środki. Najprościej skorzystać z oferty wypożyczalni samochodów współpracujących z danym towarzystwem ubezpieczeniowym. Skróci to cały proces i sprowadzi formalności do minimum. Wszystkim zajmą się bowiem pracownicy firmy wynajmującej samochody.
Dokumenty potrzebne do otrzymania auta zastępczego
Żeby otrzymać samochód zastępczy z OC sprawcy, należy złożyć oświadczenie z odpowiednią dokumentacją. Wymagane są m.in.:
- dowód osobisty poszkodowanego,
- prawo jazdy poszkodowanego,
- dowód rejestracyjny uszkodzonego pojazdu,
- dane osobowe sprawcy zdarzenia,
- numer polisy OC sprawcy i dane ubezpieczyciela,
- oświadczenie sprawcy szkody lub notatka policyjna,
- dokumenty rejestrowe przedsiębiorstwa (opcjonalnie).
Jak bronić się przed żądaniem przedwczesnego zwrotu auta zastępczego?
Spory na linii towarzystwa ubezpieczeniowe – poszkodowani nie są niczym rzadkim. Zdarza się, że ubezpieczyciel żąda zwrotu samochodu zastępczego przed zakończeniem naprawy rozbitego auta. Firmy ubezpieczeniowe mogą nie uwzględniać na przykład czasu oczekiwania na sprowadzenie części niezbędnych do naprawy pojazdu.
Od takiej decyzji należy się odwołać, najlepiej przedstawiając jednocześnie dokumenty związane z likwidacją szkody. W uzasadnionych przypadkach, o ile reklamacja nie da pożądanych efektów, pomoże Rzecznik Finansowy. Ostatnią linią obrony swoich praw jest wystąpienie na drogę sądową.
Samochód zastępczy w leasingu
Wątpliwości może budzić samochód zastępczy przy leasingu. Stratę ponosi wówczas finansujący, czyli prawny właściciel leasingowanego pojazdu. Dlatego tylko leasingodawca może wnioskować o pokrycie przez towarzystwo ubezpieczeniowe kosztów auta zastępczego z OC sprawcy zdarzenia, AC czy Assistance. Dla leasingobiorcy zwykle nie jest to duży problem. Firmy leasingowe oferują bowiem swoim klientom usługę, w której gwarantują im auto zastępcze na czas naprawy, wszystkie formalności i rozliczenie wydatków biorąc na siebie. Po stronie leasingobiorcy jest zwykle wyłącznie oddanie uszkodzonego auta do wskazanego warsztatu.
Auto zastępcze z AC lub Assistance
Trudno o samochód zastępczy, jeżeli wina uszkodzenia pojazdu leży po naszej stronie. To samo dotyczy sytuacji, kiedy auto zostało skradzione, a nawet uległo awarii wymagającej długiej naprawy. W takiej sytuacji możemy otrzymać samochód zastępczy z ubezpieczenia AC lub Assistance.
Sytuacje, w jakich możemy skorzystać z auta zastępczego i okres, na jaki go wówczas otrzymamy, znajdują się w OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia). Warto zauważyć, że ubezpieczyciele mogą nakładać na nas w takiej sytuacji różne ograniczenia (np. limit kilometrów, zakaz wyjazdu za granicę, użytkowanie pojazdu zgodne z przeznaczeniem).
Podsumowując, samochód zastępczy z OC sprawcy przysługuje wielu poszkodowanym kierowcom, którzy nie ze swojej winy uszkodzili własny pojazd. Jeżeli auto służy nam do wypełniania codziennych obowiązków, należy się on nam na czas naprawy pojazdu. Przy szkodzie całkowitej przynajmniej do czasu wypłaty odszkodowania. Musimy tylko pamiętać, że przy wypożyczaniu go z firmy zewnętrznej należy nam się pojazd klasy uszkodzonego auta. Warto być też przezornym, zbierając dokumentację związaną z użytkowaniem samochodu zastępczego i samą likwidacją szkody.
