Zmiana opon na letnie – kiedy wymienić, co zrobić ze starymi oponami?

Kiedy zmienić opony na letnie?

Uznaje się, że zmiana opon na letnie powinna mieć miejsce, jeżeli średnia temperatura w ciągu doby przekroczy 7 stopni Celsjusza. Przy oponach zimowych jest odwrotnie – jeżeli mediana dobowej temperatury spada poniżej 7 stopni Celsjusza. Dlatego zmiany ogumienia na letnie dokonuje się wiosną. Należy jednak pamiętać, że nawet na początku maja, głównie za sprawą niskich temperatur w nocy, średnia dobowa temperatury nie musi przekraczać zakładanej wartości. Oznacza to, że niekiedy warto wstrzymać się ze zmianą opon na letnie.

Wprawdzie nawet przy niskich temperaturach opony letnie mogą sobie nieźle radzić na suchej nawierzchni, o tyle po opadach deszczu ze śniegiem lub nocnych przymrozkach wygląda to znacznie gorzej. Dlatego zwłaszcza kierowcy poruszający się samochodami późnymi wieczorami, w nocy i o poranku mogą poczekać ze zmianą opon z zimowych na letnie, ewentualnie zainteresować się ogumieniem całorocznym.

Różnica między oponami letnimi, zimowymi i całorocznymi

Zmotoryzowany powinien wiedzieć, kiedy zmienić opony, ale też znać różnice między rodzajem ogumienia – oponami letnimi, zimowymi i całorocznymi:

• Opony zimowe – mają charakterystyczne – schodkowe lub faliste – nacięcia klocków bieżnika. Lamele opon zimowych wgryzają się w śnieg, a pojazd lepiej trzyma się drogi. Ogumienie zimowe ma także specjalny skład mieszanki, która zapewnia odpowiednią elastyczność przy niskich temperaturach. Jednak w już w wysokich temperaturach taka opona zużywa się znacznie szybciej, a pojazd jest mniej precyzyjny w prowadzeniu niż poruszający się na ogumieniu letnim. Często za oznaczenie opon zimowych uznaje się symbol M+S (Mud+Snow, a więc Błoto+Śnieg). Jednak w praktyce opony zimowe oznacza się symbolem 3PMSF (Three-Peak, piktogram przedstawiający trzy szczyty i płatek śniegu).
• Opony letnie – ich zadaniem jest uzyskanie jak największej powierzchni styku z podłożem. Dlatego rzeźba bieżnika opony letniej jest uproszczona i ma szerokie kanały odprowadzające wodę. Ich mieszanka jest względnie twarda.
• Opony całoroczne – stanowią kompromis między oponami letnimi i zimowymi. Bieżnik takiej opony lepiej radzi sobie na mniej przyczepnym podłożu, ale nie jest tak skomplikowany, jak w przypadku ogumienia zimowego. Oponę tego rodzaju można rozpoznać po oznaczeniu M+S.

Ogumienie symetryczne, kierunkowe i asymetryczne

Oprócz tego opony można podzielić na symetryczne, kierunkowe i asymetryczne:

• Opony symetryczne – z rzeźbą, która zawsze zapewnia identyczne własności trakcyjne. Dlatego mogą obracać się w dowolnym kierunku i być założone dowolną stroną.
• Opony kierunkowe – z charakterystycznym bieżnikiem, który sprawnie odprowadza wodę tylko wówczas, kiedy obraca się w konkretnym kierunku. Charakterystyczna “choinka” powinna być skierowana ku górze (stojąc za autem) lub w stronę nawierzchni (stojąc przed autem). Odwrotne założenie opony może przekładać się na trudniejsze prowadzenie samochodu, szczególnie w trakcie lub po opadach.
• Opony asymetryczne – ogumienie z napisami OUTSIDE (na zewnątrz) oraz INSIDE (wewnątrz), co oznacza stronę montażu. Szczególnie w autach sportowych opony asymetryczne mogą być jednocześnie ogumieniem kierunkowym (opona lewa, opona prawa).

Zmiana opon – na której osi bardziej zużyte opony?

Z różnych powodów opony zużywają się nierównomiernie, co warto mieć na uwadze podczas wymiany ogumienia. Niezależnie, czy jest to zmiana opon na letnie, zimowe, a może przełożenie opon całorocznych, wiele zależy od pojazdu i rodzaju napędu:

• Samochody z napędem na tylną oś – szybciej zużywają się opony na osi napędzanej, dlatego co sezon należy zamienić ogumienie miejscami. Opony w lepszym stanie zaleca się zakładać na oś tylną, w gorszym – na przednie koła. Wynika to z tego, że dla większości kierowców mniejszy problem stanowi podsterowność niż nadsterowność (utrata przyczepności tylnej osi).
• Samochody z napędem na przednią oś – ogumienie w lepszym stanie należy montować z przodu, a same opony również przekładać sezonowo między osiami. Ewentualnie pozostaje dokupić dwie nowe opony na oś napędzaną.
• Samochody z napędem 4×4 – jeżeli to możliwe zaleca się przekładanie opon po przekątnej, a więc z prawego tyłu na lewy przód, a z lewego tyłu na prawy przód. Auta z napędem na wszystkie koła wymagają opon o bardzo zbliżonym stopniu zużycia. W innym wypadku grozi to szybszym zużyciem układu, a nawet jego uszkodzeniem.

Jak ocenić stan opon?

Niezależnie od rodzaju opony – letnia, zimowa czy całoroczna – każde ogumienie w końcu nadaje się do wymiany. Ocenę stanu opony można zostawić dla wulkanizatora. Jednak można to zrobić samodzielnie, również przed zmianą opon na letnie czy zimowe. Szczególnie że jest to dość proste. Wystarczy skupić się na kilku kwestiach:

• Wiek opony – najbezpieczniej używać opon, które zostały wyprodukowane do 8 lat wstecz. Jeżeli ogumienie było przechowywane w odpowiednich warunkach, może to być nawet 10 lat, ale należy pamiętać, że guma się starzeje i wraz z wiekiem opona traci swoje właściwości. Wiek opony łatwo odczytać po kodzie, który jest poprzedzony skrótem DOT. Kluczowe są 4 ostatnie cyfry kodu. Oznaczają one odpowiednio tydzień produkcji (2 pierwsze cyfry z 4 ostatnich) oraz rok produkcji opony (2 ostatnie cyfry). Na przykład opona z kodem DOT XXXX XXXX 1022 została wyprodukowana w 10. tygodniu 2022 roku.
• Głębokość bieżnika – zgodnie z przepisami opony muszą mieć bieżnik głęboki przynajmniej na 1,6 mm. Tyle z punktu widzenia prawa, ponieważ dla bezpieczeństwa własnego i innych uczestników ruchu należy używać opon ze znacznie głębszym bieżnikiem – 3 mm przy oponach letnich i 4 mm przy oponach zimowych. W przypadku opon całorocznych za bezpieczną granicę uznaje się 4 mm, jeżeli są one użytkowane w sezonie letnim. Przed sezonem zimowym takie ogumienie należałoby już wymienić.
• Stan opon – nawet opona z głębokim bieżnikiem może nie nadawać się do jazdy, jeżeli ma jakieś uszkodzenia (np. pęknięcia, bąble).
• Rozmiar i indeks – producenci zalecają stosowanie konkretnych rozmiarów opon i warto trzymać się tych wytycznych. To samo dotyczy indeksów nośności (ile kilogramów udźwignie opona) i prędkości (z jaką prędkością można jechać na oponie). Warto pilnować tych wytycznych i się do nich stosować. Sprawdzić ogumienie pod tym kątem warto zwłaszcza w samochodach nabywanych z rynku wtórnego. Informacje na ten temat można pozyskać z różnych źródeł (m.in. instrukcja obsługi, Internet, naklejka z danymi na temat zalecanego ciśnienia w oponach na słupku po stronie kierowcy lub pod klapką wlewu paliwa).

Przeczytaj też: “Mandat za opony. Grzywna nawet do 3000 złotych!”

Jakie ciśnienie w oponach?

Ciśnienie w oponach jest kluczowe z kilku powodów. Wpływa na przyczepność, a więc i bezpieczeństwo. Oprócz tego również na komfort jazdy i zużycie opon. Jeżeli ciśnienie jest zbyt wysokie, szybciej zużywa się środkowa część bieżnika, jeżeli jest zbyt niskie – część boczna, a poza tym ogumienie może ulec rozerwaniu.

Warto wyrobić sobie nawyk sprawdzania ciśnienia w oponach raz w tygodniu, a także przed każdą dłuższą podróżą. Najlepiej robić to przed rozpoczęciem jazdy, kiedy opona nie jest rozgrzana i nieco nie urośnie w niej ciśnienie.

Nie ma uniwersalnej i optymalnej wartości ciśnienia w oponach. Wiele zależy od rodzaju i rozmiaru opon, ale także planowanego obciążenia auta, a nawet prędkości. Optymalnych wartości zalecanych przez producenta należy szukać w instrukcji obsługi samochodu. Informacje te znajdują się także na naklejce umieszczonej na słupku przy fotelu kierowcy lub po wewnętrznej stronie klapki wlewu paliwa.

Co zrobić ze starymi oponami?

Utylizacja ogumienia najczęściej ma miejsce przy sezonowej zmianie opon na letnie lub zimowe, ale prędzej czy później wymiany wymaga także ogumienie całoroczne. Najważniejsze, aby zrobić to zgodnie z przepisami i bez narażania się na mandat. Oczywiście opon nie można spalać w piecach, ale także zostawiać przy śmietnikowych altanach. To wykroczenie, za które grozi mandat w wysokości do 500 zł. Podstawą prawną jest 55 ust. 1 Ustawy o Odpadach z 27 kwietnia 2001 roku. Koszty będą znacznie wyższe, jeżeli sprawa zostanie skierowana do sądu i ten nałoży grzywnę.

Opony należy poddawać recyklingowi. Tutaj kluczowa jest ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej z dnia 11 maja 2001 roku. Wskazuje ona, że odzyskać trzeba 75 proc. tonażu opon. Guma z ogumienia trafia do dywaników, uszczelek czy wycieraczek. Materiał z utylizowanych opon służy także za granulat do produkcji asfaltu czy sztucznych boisk.

Miejsca do legalnego pozbycia się starych opon:

• Zakład wulkanizacyjny – wulkanizator nie ma obowiązku przyjąć zużytych opon, ale często istnieje taka możliwość. Jednak może zażyczyć sobie dodatkową opłatę za taką usługę.
• Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów (PSZOK) – to punty obowiązkowe w każdej gminie, które przyjmują opony bez dodatkowych opłat.
• Samorządowe zbiórki odpadów – organizowane w każdej gminie zwykle kilka razy w roku.
• Centrum Utylizacji Opon (CUO) – odbiór opon następuje bezpośrednio przez CUO, ale po wcześniejszym kontakcie. To opcja dla firm, ponieważ CUO ma wysokie wymagania co do ilości odebranych opon (np. minimum 250 opon do samochodów osobowych).

Miejsc, gdzie można pozostawić stare opony, jest więc bez liku. Oprócz nich warto rozejrzeć się za lokalnymi firmami i organizacjami, które chętnie przygarną zużyte ogumienie, na przykład tory gokartowe, tory przeszkód, place do gry w paintball.

Przeczytaj też: “Gdzie oddać stare opony samochodowe?”

Zmiana opon na letnie, podobnie jak na ogumienie zimowe czy wymiana opon całorocznych, nie powinna więc sprawiać żadnego problemu. Jeżeli zmieniane są tylko koła, można to nawet zrobić osobiście. Jednak należy pamiętać, że wymianie ogumienia powinno towarzyszyć wyważanie kół. Zaniechanie wyważania może być przyczyną wibracji i przyczyniać się do szybszego zużywania elementów zawieszenia. Dlatego zawsze najlepiej zgłosić się z tym do wulkanizatora, który przy okazji oceni stan opon, chociaż jak wskazaliśmy wyżej, wstępne oględziny nie są niczym trudnym i skomplikowanym.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o zmianę opon na letnie?

Czym charakteryzują się opony letnie?

Ogumienie z przeznaczeniem na sezon letni jest wykonane z twardszej mieszanki, która staje się miększa w temperaturach dodatnich. Bieżnik opony letniej ma prostszy wzór i szerokie kanały odprowadzające wodę.

Kiedy wymienić opony z zimowych na letnie?

Zaleca się, aby wymiany ogumienia na letnie dokonać w momencie, kiedy średnie dobowe temperatury przekraczają 7 stopni Celsjusza.

Jaki głęboki bieżnik powinny mieć opony na sezon letni?

Zgodnie z prawem opony letnie, podobnie jak zimowe i całoroczne, muszą mieć bieżnik o głębokości przynajmniej 1,6 mm. Jednak zaleca się, aby nad wymianą opon letnich na nowe zastanowić się już wówczas, kiedy głębokość bieżnika spada poniżej 3 mm. Oczywiście ważny jest też ogólny stan ogumienia.