Jak zużywają się opony w samochodzie?
Rotacja opon to inaczej ich przekładanie lub rotowanie. Jest to ważne dla prawidłowej eksploatacji ogumienia. Z jednej strony poprawia to bezpieczeństwo, z drugiej – wydłuża żywotność opon. Należy bowiem pamiętać, że bieżnik opon zużywa się w różnym stopniu. Największe zużycie dotyczy ogumienia osi napędzanej i bardziej obciążonej. Zwykle jest to oś przednia, ponieważ większość aut z przeznaczeniem na rynek europejski ma napęd na przód.
Oprócz tego należy pamiętać, że nawet jeżeli przednia oś nie jest bardziej obciążona, w dużym stopniu odpowiada za hamowanie i skręcanie. Dlatego jest zrozumiałe, że opony zamontowane z przodu zużywają się częściej niż na osi tylnej. Pewnym wyjątkiem są tutaj auta z napędem na tylne koła, z silnikiem zamontowanym centralnie i z idealnym rozłożeniem mas między osiami. Wówczas kluczowy dla stopnia zużycia opon jest styl jazdy kierowcy.
Dlaczego rotacja opon jest ważna?
Większość kierowców zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne są prawidłowa zbieżność kół i geometria zawieszenia. Jednak nawet przy prawidłowych nastawach, wraz z pokonanym dystansem zwiększa się różnica w głębokości bieżnika między oponami przednimi i tylnymi. Jak zauważyliśmy wyżej, zwykle bardziej zużywają się opony osi przedniej, która najczęściej jest osią napędową i skrętną, spoczywa na niej większy procent masy własnej auta, a znajdujące się na niej ogumienie pracuje z większym ciężarem podczas hamowania i przyspieszania.
Nierównomierne zużycie bieżnika między ogumieniem na osi przedniej i tylnej pozwala zniwelować zamiana opon miejscami. Oprócz tego przekładanie ogumienia to lepsza przyczepność pojazdu, co ma niebagatelny wpływ na bezpieczeństwo jazdy, zwłaszcza w czasie wykonywania gwałtownych manewrów. W końcu rotacja opon zapobiega lub pozwala zmniejszyć ryzyko ich ząbkowania. Szerzej o tym zjawisku piszemy w artykule “Ząbkowanie opon – co to jest i jakie są tego przyczyny?“.
Rotowanie opon. Jak zrobić to dobrze?
Schemat zamiany opon miejscami w danym samochodzie zwykle określa producent. Takich informacji należy więc szukać w instrukcji auta. Wiele zależy też od rodzaju wykorzystywanych opon, od którego zależy też kierunek rotacji.
Jeżeli bieżnik jest kierunkowy lub asymetryczny (inne części wewnętrzna i zewnętrzna), koła trzeba przekładać po jednej stronie pojazdu. Pomogą tutaj oznaczenia umieszczone na oponach. W ogumieniu kierunkowym są to strzałki skierowane do przodu wskazujące kierunek toczenia, przy bieżniku asymetrycznym – napis “outside”, który powinien znaleźć się po zewnętrznej stronie auta. Jeżeli jest to ogumienie z bieżnikiem symetrycznym, można je zmieniać między osiami i stronami samochodu. Pamiętajmy, że schemat rotacji opon powinien też uwzględniać koło zapasowe.
- Rotacja opon między osiami – najprostsza wymiana ogumienia tego samego rozmiaru między osiami przednią i tylną bez zmiany stron, optymalna dla opon z bieżnikiem kierunkowym i asymetrycznym.
- Przekładanie opon stronami – wymiana ogumienia stronami, co jest możliwe na kilka sposobów. Jednym z nich jest przekładanie wyłącznie stronami, zalecane przy oponach o różnych rozmiarach na osiach przedniej i tylnej. Polega na zamianie opon tej samej osi z lewej strony na prawą i odwrotnie. Jeżeli jest to ogumienie kierunkowe, należy zdjąć je z obręczy. Oprócz tego może to być rotacja na “X” (dla opon tego samego rozmiaru, zamiana przedniej lewej opony z prawą tylną i lewej tylnej z prawą przednią). Popularna jest też metoda mieszana. Polega ona na zamianie kół z osi napędzanej na nienapędzaną bez zmiany strony i z nienapędzanej na napędzaną ze zmianą strony. Nie skorzystamy z tej metody, jeżeli korzystamy z opon kierunkowych.
Jak często zamieniać miejscami opony samochodu osobowego?
Zaleceń dotyczących tego, jak często przekładać opony również trzeba szukać w instrukcji samochodu. Warto mieć tutaj na uwadze, że niektórzy producenci ogumienia mają własne zalecenia. Zwykle odbywa się to podczas sezonowej wymiany opon, dlatego podczas zdejmowania ich z obręczy warto zaznaczyć pozycję, jaką dotychczas zajmowały one na osiach auta. Jeżeli skorzystamy z usług profesjonalnego warsztatu, mamy pewność, że jego pracownik dysponuje wiedzą pozwalającą określić, czy jest to właściwy moment na przełożenie opon. Przy podejmowaniu tej decyzji weźmie on pod uwagę indywidualne uwarunkowania (m.in. styl jazdy, miejsce eksploatacji).
Oprócz tego w podjęciu decyzji o rotacji pomóc nam mogą ogólnie przyjęte założenia. Jeżeli użytkujemy opony sezonowe letnie lub zimowe, należy je rotować podczas sezonowej wymiany (przy przebiegu w sezonie do 10 000 km) lub w połowie sezonu (przebiegi sezonowe powyżej 10 000 km). Trudniej o okresową rotację ogumienia przy oponach całorocznych. Wówczas zamianę opon miejscami warto przeprowadzić raz (przy przebiegach rocznych do 20 000 km) lub dwa razy w roku (przebieg roczny powyżej 20 000 km).
Oczywiście to założenia mocno ogólne. Dysproporcje w zużyciu bieżnika wynikają bowiem m.in. z masy pojazdu, mocy silnika, stylu jazdy i samych opon. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola stanu i głębokości bieżnika. Wszystko po to, aby zareagować, jeżeli zauważymy widoczne różnice między oponami przedniej i tylnej osi.
Samodzielna rotacja opon. Jak zrobić to dobrze?
Bezsprzecznie warto rotować opony, najlepiej zlecając to specjalistom, szczególnie podczas sezonowej wymiany ogumienia. Jeżeli jednak opony nie wymagają zdejmowania z obręczy, rotację kół między osiami czy stronami możemy przełożyć samodzielnie. Jest to jednak dość uciążliwe i czasochłonne. Potrzebujemy do tego podnośnika i klucza do kół.
Sama zasadność rotacji opon nie budzi wątpliwości. Dzięki tej czynności możemy poprawić przyczepność pojazdu, a więc zwiększyć bezpieczeństwo jazdy. Rotowanie wydłuża też żywotność opon.
