Przegląd czy serwis klimatyzacji – co wybrać?
Przede wszystkim należy mieć na uwadze, że serwis klimatyzacji w samochodzie nie jest tożsamy z przeglądem układu. Jeśli brać pod uwagę przegląd, sprowadza się on do sprawdzenia, czy klimatyzacja działa prawidłowo, a w układzie jest właściwe ciśnienie. Jeżeli wszystko działa, jak należy, wystarczy wymienić filtr kabinowy i odgrzybić wnętrze, bez konieczności wymiany czynnika roboczego. Kontrolę klimatyzacji zaleca się rokrocznie.
Zupełnie inaczej wygląda serwis klimatyzacji. W tym przypadku specjalista wymienia czynnik, filtr kabinowy, ale też inne elementy. Jest to bardziej czasochłonne, kompletne, a więc również i droższe. To wszystko daje pewność, że cały układ działa prawidłowo. Oczywiście serwis klimatyzacji samochodowej jest przeprowadzany rzadziej niż przegląd.
Warto w tym miejscu dodać, że w nowych samochodach układy klimatyzacji są mocno zaawansowane i skomplikowane. Dlatego osobnej diagnostyki wymagają również sterowniki do obsługi systemu. Mowa tutaj między innymi o automatycznej klimatyzacji A/C. Konieczne jest m.in. podłączenie testera do gniazda diagnostycznego, dzięki czemu serwisant odczyta błędy sterownika klimatyzacji (np. o spadku ciśnienia w układzie).
Czynności serwisowe podczas serwisu klimatyzacji
Wymiana czynnika roboczego
Serwis klimatyzacji to m.in. wymiana czynnika roboczego. Należy pamiętać, że ubywa go w ilości ok. 10 proc. rocznie, co jest procesem całkowicie normalnym. Czynnik jest odsysany z układu i ważony. Dzięki temu, po wywiadzie z kierowcą lub przejrzeniu książki serwisowej, specjalista może ocenić, czy czynnik ulatnia się w sposób naturalny, czy może układ jest nieszczelny.
Oprócz tego odsysanie czynnika ma jeszcze jedną zaletę. Służąca temu maszyna dodatkowo osusza układ z wilgoci. Jednocześnie jest ona w stanie ocenić nieszczelność, mierząc czas utrzymania próżni. Jeśli próżnia w układzie utrzymuje się zbyt krótko, świadczy to o nieszczelności.
Sam stan próżni w układzie klimatyzacji samochodowej jest kluczowy dla jego właściwego działania. Ważne, aby wszystkim zajął się doświadczony specjalista, który wystarczająco długo utrzyma czas tworzenia próżni. Wiele maszyn wytwarza ją w kilka minut, aczkolwiek stan ten powinien utrzymywać się przynajmniej 20 (dwa gniazda serwisowe) lub 30-40 minut (jedno gniazdo serwisowe). Daje to gwarancję, że wnętrze układu jest faktycznie suche.
Później klimatyzację napełnia się nowym czynnikiem roboczym, dodając do niego olej do smarowania kompresora. Ważne, aby był to olej właściwy dla danej sprężarki klimatyzacji.
Jaki czynnik do klimatyzacji w samochodzie?
Dawniej w samochodach stosowano czynnik r134a. Dla zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko od 2017 roku stosuje się czynniki o liczbie GWP (ang. Global Warming Potential) nieprzekraczającej 150. Tymczasem czynnik r134a miał ją na poziomie 1430. Zastąpiono go czynnikiem HFO-1234yf o liczbie GWP na poziomie 4. Oznacza to, że jest on o wiele bardziej ekologiczny.
Niestety, czynnik ten ma też swoje wady. W przypadku pożaru pojazdu, w połączeniu z substancjami gaśniczymi wytwarza się groźny dla organizmu kwas fluorowodorowy, który może spowodować poparzenia. Oprócz tego nowy czynnik rozkłada aluminium, cynk i magnez. Ma on też niższą temperaturę zapłonu na poziomie 405 st. C (stary czynnik r134a – 770 st. C).
W końcu jest on nawet ponad 10-krotnie droższy od czynnika r134a, co przekłada się na znacznie wyższe ceny serwisu klimatyzacji. Jako że serwisy musiały też zmienić wyposażenie, w autoryzowanym warsztacie nabijanie klimatyzacji tym czynnikiem kosztuje kilkaset złotych.
Warto w tym miejscu dodać, że dalej istnieje nielegalny obrót starym czynnikiem do klimatyzacji. Szczególnie że wiele aut nie jest przystosowanych do czynnika HFO-1234yf. Należy jednak pamiętać, że często jest on pozbawiony atestów i certyfikatów.
Przeczytaj też: “Czynnik chłodzący w klimatyzacji z Chin. Czy jest bezpieczny?”
Ciekawą alternatywą jest substancja o oznaczeniu R774, a więc dwutlenek węgla. To tani i ekologiczny czynnik, aczkolwiek nie każdy warsztat ma urządzenie do nabijania klimatyzacji CO2. Kosztów wymaga też zaadaptowanie układu do R774, ale to jednorazowy wydatek rzędu do 500 zł.
Innym gazem wykorzystywanym do klimatyzacji jest propan. Również jest to gaz ekologiczny, dodatkowo układ nie wymaga żadnych przeróbek. Propan jest jednak gazem łatwopalnym, choć nietoksycznym.
Sprawdzenie wydajności klimatyzacji
Inną czynnością wykonywaną w ramach usługi serwisu klimatyzacji jest sprawdzenie jej wydajności. Trzeba pamiętać, że zależy ona od kilku czynników, w tym rodzaju auta. Najprościej wydajność klimatyzacji sprawdzić poprzez pomiar temperatury, porównując wynik z danymi serwisowymi. Służy temu specjalny termometr umieszczany na kratce wentylacyjnej, mierzący temperaturę po nastawieniu klimatyzacji na maksymalne chłodzenie i zamknięciu kabiny samochodu. Następnie mierzony jest czas potrzebny do osiągnięcia określonej temperatury i jej wartość.
Odgrzybianie wnętrza i wymiana filtra kabinowego
Serwis klimatyzacji samochodowej to również odgrzybianie wnętrza i wymiana filtra kabinowego. Jest to niezbędne z uwagi na grzyby zbierające się w układzie. Filtry kabinowe najlepiej wymieniać rokrocznie.
Samo odgrzybianie można przeprowadzić przez ozonowanie lub wykorzystując do tego specjalne środki chemiczne. Szczególnie skuteczna jest ta druga metoda. Jest ona skuteczniejsza, ponieważ ozon zabija wszystkie żywe organizmy. Jest także bezpieczniejsza dla ludzkiego zdrowia. Ozonowanie polega na umieszczeniu w kabinie i włączeniu ozonatora. Po ozonowaniu wnętrze auta należy dokładnie wywietrzyć.
Wymiana osuszacza
Osuszacz to ten element układu, który odpowiada za zbieranie wilgoci z czynnika roboczego. Niestety, jest to element o określonej chłonności i pojemności, który musi być okresowo wymieniany, zwykle co 2-3 lata.
Również tutaj ważne jest doświadczenie serwisanta. Nowy osuszacz należy bowiem zamontować w ciągu pół godziny od rozpakowania, po czym wytworzyć w nim próżnię. Osuszacz jest higroskopijny, a więc ma zdolność do szybkiego wchłaniania wilgoci.
Inne czynności przy serwisie klimatyzacji
Oprócz powyższych prac serwis klimatyzacji może wymagać dodatkowych czynności, np.:
- Odszukanie nieszczelności w układzie – najczęściej służy do tego czujnik wykrywający gaz. Jest to metoda prosta i bezpieczna. Inną opcją jest napompowanie układu azotem i pokrycie podejrzanych miejsc pianą, dzięki czemu w nieszczelnych miejscach pojawią się pęcherzyki powietrza. W końcu do układu można wtłoczyć gaz z barwnikiem. Ulatniający się przez nieszczelności jest widoczny w świetle lampy ultrafioletowej. Niestety, mimo swojej skuteczności jest to metoda szkodliwa dla kompresora klimatyzacji.
- Płukanie lub przedmuchanie układu z brudu – wydłuża to żywotność układu. Do czyszczenia układu można użyć azotu wtłaczanego pod wysokim ciśnieniem ok. 12 bar. Inną metodą jest przepłukanie układu czynnikiem chłodzącym. Najlepiej jednak układ przepłukać specjalnym roztworem czyszczącym, a następnie przedmuchać go azotem.
- Kontrola odpływu wody z parownika – jeśli parownik ma zapchany odpływ wody, zaczyna się na nim skraplać ciecz, która pojawi się w kabinie auta. Drożność odpływu wymaga weryfikacji, kiedy pomimo jazdy z włączoną klimatyzacją pod autem nie ma wycieków wody.
Przeczytaj też: “Woda z klimatyzacji pod samochodem. Co zrobić?”
Gdzie wykonać serwis klimatyzacji?
Serwis klimatyzacji można przeprowadzić w niezależnym warsztacie, aczkolwiek należy mieć pewność, że będzie to usługa wysokiej jakości, a serwisant jest specjalistą z doświadczeniem. W innym wypadku pominięte mogą zostać pewne czynności kontrolne i serwisowe, na co nie pozwolą sobie profesjonalne serwisy. Same ceny serwisu klimatyzacji są różne, zależne też od zakresu prac i czynnika wykorzystywanego w układzie, aczkolwiek zawsze jest to wydatek rzędu minimum kilkuset złotych.
