Jeżeli któremuś kierowcy wydaje się, że bezterminowe prawo jazdy nie zmusza go do wymiany dokumentu, jest w błędzie. Kiedy bezterminowe prawa jazdy stracą ważność i jak wygląda proces ich wymiany?
Terminowe i bezterminowe prawo jazdy
Duże zmiany na płaszczyźnie dokumentów uprawniających do poruszania się pojazdami weszły w życie w 2013 roku, kiedy wprowadzono nowy wzór prawa jazdy, obowiązujący we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. W styczniu 2015 roku zakończono wydawanie bezterminowych praw jazdy i dziś ich ważność zależy od kategorii uprawnień. Czy to oznacza, że bezterminowe prawo jazdy jest nieważne?
Na szczęście nie, ale wszystkie dokumenty mają termin ważności. Najdłuższy okres, na jaki organ wydaje prawo jazdy, wynosi 15 lat, a skróceniu może ulec choćby przez wykrycie problemów ze zdrowiem przez lekarza. Nowe przepisy nie unieważniają jednak bezterminowych praw jazdy wydanych wcześniej, choć każdy zmotoryzowany będzie musiał je wymienić.
Maksymalny okres ważności prawa jazdy:
- do 15 lat — prawo jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T;
- do 5 lat — prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E.
Kiedy wymienić bezterminowe prawo jazdy?
W przyszłości bezterminowe prawo jazdy wymienić będą musieli wszyscy zmotoryzowani. Kierowcy poruszający się z dokumentem bez daty ważności uprawnień, do urzędu będą musieli się zgłosić w latach 2028-2033. Nowe dokumenty są wydawane z maksymalnym 15-letnim okresem ważności. Oznacza to, że po 2033 roku nikt w Polsce nie będzie miał już bezterminowego prawa jazdy.
Co jednak kluczowe i jest przedmiotem dyskusji, wymienić będzie trzeba sam dokument. Kierowca z uprawnieniami do kierowania pojazdami kat. AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T nie traci w ten sposób uprawnień, które uzyskał bezterminowo. To ważne, ponieważ badanie lekarskie na prawo jazdy, o którym szerzej piszemy w artykule pt. “Badania na prawo jazdy — co musisz o nich wiedzieć?“, to w tym przypadku koszt ok. 200 zł. Obowiązkowe badania maksymalnie co pięć lat muszą natomiast przechodzić kierowcy z prawem jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E.
Poza tym prawo jazdy należy wymienić po:
- upłynięciu terminu ważności dokumentu lub konkretnej kategorii prawa jazdy,
- zmianie nazwiska,
- zgubieniu lub zniszczeniu prawa jazdy.
Natomiast od 4 marca 2019 roku wymiana prawa jazdy nie jest obowiązkowa po zmianie adresu zamieszkania czy zameldowania, gdyż z dokumentu usunięto rubrykę z informacją o adresie.
Gdzie wymienić prawo jazdy?
W zależności od miejsca zamieszkania bezterminowe prawo jazdy wymienia się w:
- urzędzie miasta — dla mieszkańców miast na prawie powiatu,
- urzędzie dzielnicy — dla mieszkańców Warszawy,
- starostwie powiatowym — dla pozostałych osób.
Bezterminowe prawo jazdy — wymiana przez Internet
Od momentu, kiedy uruchomiono portal epuap.gov.pl, wniosek o wymianę prawa jazdy można złożyć online. Jak informuje portal, jest to możliwe w dwóch sytuacjach:
- z powodu zmiany danych osobowych,
- z powodu utraty ważności dotychczasowego prawa jazdy.
Przy wniosku o wymianę prawa jazdy przez Internet, w miejsce fizycznych egzemplarzy poszczególnych dokumentów składanych w urzędzie, obowiązkowe są ich wersje elektroniczne lub czytelne skany.
Dokumenty potrzebne do wymiany prawa jazdy:
- formularz wniosku (dostępny w urzędzie lub do pobrania ze strony obywatel.gov.pl);
- potwierdzenie opłaty za prawo jazdy;
- zdjęcie z półprofilu, z widocznym lewym uchem o wymiarach 3,5 × 4,5 cm;
- dowód osobisty lub paszport (paszport lub karta pobytu dla cudzoziemców);
- orzeczenie lekarskie (jeżeli jest wymagane);
- oryginał prawa jazdy do wglądu dla wykonania ksero przez urzędnika.
Ile kosztuje wymiana prawa jazdy?
Wymieniając bezterminowe prawo jazdy, podobnie jak przy wymianie z innego powodu, należy przygotować się na opłatę w wysokości 100,50 zł, z czego:
- 100 zł to opłata komunikacyjna,
- 0,50 zł to opłata ewidencyjna.
Nie wiadomo, czy obecne stawki utrzymają się do 2028 roku, ale jeżeli koszt będzie wyższy, różnica powinna być tylko iluzoryczna. Oczywiście wymiana prawa jazdy może być droższa, kiedy obowiązkowe są badania lekarskie lub wnioskodawca nie ma aktualnej fotografii. Opłatę za prawo jazdy wnosi się w kasie urzędu lub opłaca przelewem. Należy zachować jej potwierdzenie i dołączyć je do wniosku.
Z reguły prawo jazdy jest gotowe do odebrania do 9 dni roboczych od złożenia wniosku. W specyficznych sytuacjach czas oczekiwania na dokument może wydłużyć się do 2 miesięcy. Gotowe prawo jazdy można odebrać bezpośrednio w urzędzie lub otrzymać pocztą. Wybraną opcję trzeba zaznaczyć w polu F we wniosku.
Kierowcy, którzy mają bezterminowe prawo jazdy, nie muszą więc spieszyć się z jego wymianą. Jednak warto pamiętać, że również bezterminowe prawo jazdy trzeba wymienić, choć dopiero w latach 2028-2033. Już przy wymianie warto zwrócić uwagę, aby w rubryce 11, określającej termin ważności uprawnienia, pojawiła się “kreska“ kosztem daty. Wpisanie przez urzędnika daty może oznaczać, że po 15 latach od wymiany prawa jazdy, przy kolejnym obowiązku wymiany dokumentu, kierowca będzie musiał przejść obowiązkowe badania lekarskie.
