Czym jest rękojmia na samochód używany?
Rękojmia na samochód używany to odpowiedzialność sprzedającego względem kupującego, jeżeli sprzedawana rzecz ma wadę fizyczną bądź prawną. Wada fizyczna jest w tym przypadku rozumiana jako niezgodność rzeczy sprzedanej z umową, w szczególności, jeżeli rzecz:
- nie ma właściwości, które mieć powinna z uwagi na cel oznaczony w umowie lub wynikający z przeznaczenia
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego
- została kupującemu wydana w stanie niezupełnym
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawieraniu umowy
Jak to rozumieć? Otóż najprościej w taki sposób, że samochód powinien nadawać się do jazdy bez nadmiernych i trudnych do przewidzenia kosztów. Oczywiście przy starszych pojazdach, a przecież wiele aut z rynku wtórnego, które nadal są w obiegu to auta wiekowe i ponad 10-letnie, jest to trudne. Można wówczas spodziewać się różnych usterek, a więc ważna jest treść umowy. Nie powinny znajdować się w niej nieprawdziwe zwroty o stanie faktycznym auta. O ile usterki wychodzące na jaw podczas normalnej eksploatacji raczej nie podlegają rękojmi, o tyle te obecne w momencie wydania samochodu już tak.
Rękojmia na samochód używany jest objęta przez właściwe przepisy, tj. Kodeks cywilny (art. 556 k.c. i następne). Aby skorzystać z rękojmi na samochód z rynku wtórnego, muszą zajść konkretne przesłanki, czyli:
- samochód ma wadę
- usterka nie jest wynikiem zwyczajnej eksploatacji pojazdu
- wada istnieje mimo wcześniejszych zapewnień sprzedawcy o jej braku
- w momencie dokonywania zakupu kupujący nie wiedział o danej wadzie samochodu
- wada ujawniła się po zakupie, ale istniała w pojeździe przed zawarciem umowy kupna–sprzedaży
Jeśli zaszły wymienione przypadki, można dochodzić swoich praw, bo rękojmia na samochód używany ma tu miejsce.
Jakie możliwości ma kupujący?
Instytucja rękojmi, w tym przypadku rękojmia na samochód używany daje kupującemu kilka możliwości. Otóż może on:
- żądać obniżenia ceny samochodu
- wnioskować o odstąpienie od umowy i odzyskanie całej kwoty wydanej za zakup samochodu
- żądać wymiany lub naprawy pojazdu (konieczny status konsumenta – występuje on, kiedy osoba fizyczna nabywa samochód od przedsiębiorcy)
Co należy podkreślić, odstąpienie od umowy kupna-sprzedaży auta, o której więcej w artykule pt. “Umowa kupna-sprzedaży samochodu — co sprawdzić przed jej podpisaniem?“, nie jest możliwe, jeżeli wada jest mało istotna. Z kolei obniżenie ceny samochodu musi nastąpić w proporcji do ceny pierwotnej, uwzględniając wartość auta bez wady w stosunku do jego wartości, kiedy miało ono konkretną usterkę.
Ile czasu przysługuje rękojmia na samochód używany?
Sprzedawca z tytułu rękojmi za fizyczne wady pojazdu odpowiada przez dwa lata od zawarcia umowy kupna-sprzedaży samochodu. Nabywca, który w tym okresie odkryje poważne usterki, musi sformułować roszczenie w terminie roku od dnia ich stwierdzenia. Po wskazanym terminie jest to dopuszczalne tylko w sytuacji, kiedy sprzedawca zataił wadę. Przy rękojmi należy pamiętać o tym, aby:
- udowodnić, że ujawnione wady pojazdu nie wynikają z właściwego mu stanu wyeksploatowania
- skorzystać z pomocy rzeczoznawcy motoryzacyjnego (na etapie przedsądowym) lub biegłego sądowego (jeśli sprawa trafi do sądu)
- o stwierdzonej wadzie sprzedawcę powiadomić zaraz po jej wykryciu
- określić rodzaj i wartość dochodzonego roszczenia
Rękojmia na samochód używany przy sprzedaży pomiędzy osobami fizycznymi
Jeżeli sprzedaż miała miejsce pomiędzy osobami fizycznymi, strony mogą wyłączyć, skrócić lub rozszerzyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Jednak wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli podczas sprzedaży sprzedawca podstępnie zataił wadę przed kupującym. Tyczy się to nawet tych umów, które mają zapis “Przepisy dotyczące rękojmi nie mają zastosowania do niniejszej umowy“ lub podobny. Jeżeli w umowie nie ma natomiast wyraźnie wyłączenia rękojmi, to obowiązuje ona przez dwa lata. Oczywiście fakt, że sprzedawany samochód miał wadę w chwili przekazania, musi wówczas wykazać kupujący.
Rękojmia przy sprzedaży konsumenckiej
Szczególnie surowe są przepisy przy sprzedaży konsumenckiej, kiedy nabywającym jest osoba prywatna, a sprzedającym komis czy handlarz prowadzący działalność. Rękojmia na samochód używany domyślnie trwa wówczas dwa lata. Sprzedawca może ją jednak skrócić do roku, ale musi o tym wyraźnie poinformować kupującego. Co ważniejsze, jeżeli kupujący stwierdził, że w chwili zawarcia transakcji samochód miał wadę, przy sporze sądowym to sprzedawca musi udowodnić, że było inaczej, a auto zepsuł kupujący. Sprzedający nie może też wyłączyć prawa do działania rękojmi. Może natomiast ujawnić na umowie lub fakturze usterki sprzedawanego samochodu, o których kupujący wiedział. Wówczas nie są one podstawą do reklamacji.
Co zrobić, jeśli kupujący domaga się pieniędzy?
Jeżeli po sprzedaży samochodu kupujący ma pretensje i przysyła pisma z żądaniem rozwiązania umowy, na pewno nie warto ich ignorować. Należy bronić swojego zdania i jeśli sprzedawca utrzymuje, że nic nie ukrył, a pretensje są nieuzasadnione, powinien wyjaśnić to na piśmie, najlepiej listem poleconym. Nie zaleca się natomiast agresji czy ignorowania takiej dokumentacji. Podczas ewentualnej rozprawy w sądzie na pewno będzie to użyte przeciw sprzedawcy. Oczywiście nie jest wykluczone, że do takiej rozprawy w ogóle nie dojdzie. Pozew musi być bowiem złożony w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania sprzedawcy. Poza tym to kupujący, a więc i wnoszący pozew do sądu musi ponieść koszty sądowe. Przynajmniej do czasu aż sprawa nie zostanie wyjaśniona i nie udowodni on swoich racji. Często są to więc tylko pogróżki, ale nie jest tak, że nabywca jest w tym sporze bez szans.
Rękojmia na samochód używany nie powinna mieć miejsca, jeżeli sprzedawca poinformuje o wadach i usterkach samochodu. Kupującemu zaproponować trzeba też przegląd techniczny i jazdę próbną, co jest podstawą, jeśli chodzi o sprawdzenie samochodu używanego. Poza tym potwierdzeniem dobrych intencji sprzedawcy jest dołączona do umowy Historia Pojazdu. Otóż sprawdzenie VIN pozwoli m.in. zweryfikować i potwierdzić rzeczywisty przebieg samochodu. Poza tym nabywca dostaje wgląd w wiele innych ważnych informacji, m.in.:
- Danych technicznych samochodu
- Rejestru znanych kolizji i szkód
- Rejestru sprawdzeń egzemplarza w serwisie Autobaza.pl
- Rekordów sprawdzeń w bazach pojazdów kradzionych
- Usterek fabrycznych i ostrzeżeń producenta o wadliwych seriach
- Adresu miejsca montażu
- Danych z historycznych aukcji internetowych i portali motoryzacyjnych
- Fabrycznego wyposażenia zakodowanego w numerze VIN
- Galerii zdjęć pojazdu
Widać więc wyraźnie, że to mnóstwo kluczowych informacji, które dla nabywcy są istotne. Dla sprzedającego to dobry dowód na to, że nie ukrywał on, a przynajmniej nie miał zamiaru ukrywać żadnych usterek, przy których mogłaby zadziałać rękojmia na samochód używany.
