Skrzynia CVT — opinie, wady, zalety

Skrzynia CVT nie jest nowym wynalazkiem. Pierwsze tego typu konstrukcje pojawiały się w masowej produkcji klasycznych automatów już pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Jak zbudowana jest przekładnia bezstopniowa, jakie są jej wady oraz zalety, a w końcu jak eksploatować pojazd ze skrzynią CVT?

Budowa przekładni CVT

Skrzynia CVT (ang. Continuous Variable Transmission), określana też jako przekładnia bezstopniowa czy bezstopniowa skrzynia biegów, w światowej motoryzacji jest stosowana od niemal 30 lat.

Po raz pierwszy zastosował je holenderski DAF, na przykład w modelu DAF 600. Wprawdzie ich właściciele nie wyrażają się o przekładniach CVT pochlebnie, ale to wynik użycia nowatorskich i niesprawdzonych, jak na ówczesne czasy rozwiązań. Okazało się, że skrzynia bezstopniowa nie nadaje się do samochodów z napędem na tylną oś, a taki występował w modelu DAF 600. \

Jednak od tamtego czasu w konstrukcji przekładni bezstopniowych CVT doszło do wielu ważnych zmian. W zasadzie cały czas przechodzą one proces doskonalenia, zyskując tym samym na płaszczyźnie trwałości i jakości.

Co kluczowe z punktu widzenia ich budowy, skrzynie CVT zamiast klasycznych kół zębatych wykorzystują stalowy pas lub łańcuch, poruszający się między parami kół stożkowych. To ważna zmiana, ponieważ dawniej stosowano znacznie mniej wytrzymałe pasy klinowe, które pękały, przy nabieraniu prędkości obrotowej.

Ponadto skrzynie CVT zaczęto montować przede wszystkim w samochodach przednionapędowych. Wracając do budowy skrzyni CVT, na wałku wejściowym i wyjściowym umieszczone są koła, które się do siebie zbliżają lub oddalają. Właśnie dlatego zmiana przełożenia jest płynna, a moment obrotowy jest przekazywany na koła w sposób ciągły.

Ponadto warto dodać, że w niektórych skrzyniach CVT występuje symulator zmiany biegów. To rozwiązanie znakomite dla kierowców, którzy nie mogą porzucić nawyków jazdy samochodami wyposażonymi w skrzynie manualne.

Zalety bezstopniowej skrzyni CVT:

• wysoka płynność jazdy, również podczas jazdy pod górę,
• elastyczna praca silnika,
• niskie zużycie paliwa (dla jazdy bez gwałtownego przyspieszania),
• większy komfort jazdy,
• prostota obsługi,
• niewielkie rozmiary,
• mała masa.

Wady bezstopniowej skrzyni CVT:

• wyższe koszty naprawy i wymiany skrzyni,
• szybkie zużywanie i rozciąganie się paska napędowego,
• mniejsza trwałość mechanizmu (w porównaniu z klasycznymi rozwiązaniami),
• usterki osprzętu elektronicznego,
• wolne przyspieszanie pojazdu (maksymalnie 350–400 Nm momentu obrotowego),
• wysokie zużycie paliwa podczas dynamicznej jazdy,
• nieprzyjemne wycie podczas przyspieszania.

Zastosowanie bezstopniowej skrzyni biegów

Skrzynia CVT opinie ma dziś coraz lepsze. Dlatego nie dziwi, że w swoich samochodach wykorzystuje ją coraz większa liczba koncernów. Zwłaszcza jej zalety dostrzegli producenci hybryd, przede wszystkim Toyota i Lexus, które z biegiem lat zaczęły stosować skrzynie e-CVT.

Jednak zastosowanie skrzyni CVT ma też rację bytu w mniejszych pojazdach, gdzie występują pewne ograniczenia pod względem wolnej przestrzeni i masy. Przykładem jest Subaru Levorg, szerzej opisany w artykule “Subaru Levorg – opinie, cena, wady, zalety“. Zalety tej konstrukcji doceniają również Niemcy z Opla, którzy zastosowali ją w Astrze z silnikiem benzynowym. Skrzynia CVT zapewnia w nim bardzo dobre połączenie osiągów z wydajnością.

Skrzynie e-CVT a autach hybrydowych

Można je spotkać np. w autach z napędem hybrydowym. Przekładnia bezstopniowa CVT została zastąpiona układem złożonym z przekładni planetarnej, silnika elektrycznego i generatora.

Takie rozwiązanie spotkamy w hybrydach Toyoty, Lexusa czy Hondy. W skrzyni e-CVT to właśnie przekładnia planetarna dokonuje podziału momentu obrotowego i prędkości obrotowej silnika spalinowego pomiędzy koła pojazdu a generator. Drugi zaś silnik – elektryczny, który zasilany jest z generatora i akumulatora trakcyjnego wspomaga moment obrotowy silnika spalinowego podczas dynamicznego ruszania i przyspieszania.

Dodatkową korzyścią, której nie daje zwykła przekładnia CVT, jest odzyskiwanie energii kinetycznej (tzw. rekuperacja) przez układ hybrydowy podczas każdego hamowania, co wpływa na zwiększenie wydajności silnika elektrycznego i wpływa na zmniejszenie zużycia paliwa w czasie tych najbardziej paliwożernych momentów jazdy samochodem.

Ponadto skrzynie e-CVT wydają się być mniej awaryjne niż ich klasyczne odpowiedniki. Uproszczona budowa z ograniczoną ilością ruchomych elementów skutkuje niezawodnością i ponad przeciętną trwałością konstrukcji, zapewniając długą, bezawaryjną eksploatację auta.

Dzieje się tak, gdyż tryb pracy dobierany jest płynnie przez komputer do warunków panujących na drodze.

Jak eksploatować samochód ze skrzynią CVT?

Bez wątpienia współczesna skrzynia CVT jest zupełnie różna od dawanych konstrukcji. Co kluczowe, zyskała na jakości i trwałości, co nie oznacza, że jest wolna od wad. Podobnie jak inne konstrukcje, również przekładnia CVT ma swoje mankamenty, a w tym usterki elektroniki, pasów czy łańcuchów.

Dlatego kluczowa jest kwestia ich prawidłowej eksploatacji, o czym więcej w artykule “Jak dbać o automatyczne skrzynie biegów?“. Czy lubi pracę na niskich obrotach, jak reaguje pedał gazu – to wszystko przeczytacie w powyższym wpisie. CVT jest zdecydowanie ulubioną skrzynią automatyczną ostatnich lat.

Inną kwestią jest stan skrzyni CVT w samochodach z rynku wtórnego. Kluczowa jest dokładna weryfikacja takiego auta, w czym pomoże raport VIN, ale i Ekspercki Raport z oględzin pojazdu, kiedy ekspert bada samochód podczas oględzin, jazdy próbnej i przez podpięcie pod komputer diagnostyczny.