Zatrzymanie prawa jazdy ma w Polsce miejsce dość często. Za co w związku z tym można tymczasowo lub na stałe stracić prawo jazdy? Czy znasz wszystkie przypadki wykroczeń, które skutkują utratą dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu?
Zatrzymanie prawa jazdy w Polsce. Co mówią statystyki?
Zacznijmy od tego, że zatrzymanie prawa jazdy grozi między innymi za jazdę pod wpływem alkoholu, przekroczenie dozwolonej liczby punktów karnych, podobnie jak prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym.
Jak mówią statystyki, w ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2020 roku w Polsce zatrzymano blisko 17 tysięcy dokumentów tylko za przekroczenie dopuszczalnej prędkości w terenie zabudowanym o więcej niż 50 km/h. To wynik o 4,5 tys. wyższy aniżeli w analogicznym okresie rok wcześniej.
Przypomnijmy, że należy też rozróżnić termin, jakim jest zatrzymanie prawa jazdy z jego utratą. W pierwszym przypadku kierowa zazwyczaj może wrócić za kierownicę bez obowiązku zdawania egzaminu. Utrata prawa jazdy to konieczność zaliczenia pełnego egzaminu państwowego. Warto też pamiętać, że niekiedy odzyskanie prawa jazdy może być trudne. Stanie się tak, kiedy sąd nałożył na kierowcę dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów.
W związku z tym samo zatrzymanie prawa jazdy może mieć natomiast miejsce nie tylko przez funkcjonariusza policji, ale również sąd czy starostę. Policjant zazwyczaj zatrzymuje dokument na miejscu. Starosta lub sąd mogą natomiast orzec cofnięcie uprawnień.
Przed zatrzymaniem prawa jazdy nie chroni też nieposiadanie przy sobie dokumentu. Wówczas prawo jazdy jest zatrzymywane wirtualnie, z kolei kierowca otrzyma wezwanie do oddania dokumentu. Podobnie jest z wykroczeniem zarejestrowanym przez fotoradar, jeżeli kierowca znacznie przekroczył prędkość o 50 km/h. Warto mieć to na uwadze. Zwłaszcza że za chwilę nie będzie wozić przy sobie prawa jazdy, o czym piszemy w artykule pt. “Pojedziemy bez prawa jazdy. Znamy datę!“.
Zatrzymanie prawa jazdy — wykroczenia
Przekroczenie dozwolonej liczby punktów
Przekroczenie dozwolonej liczby punktów jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty prawa jazdy. Przypomnijmy więc, jaka jest ich dopuszczalna liczba:
- 20 punktów karnych dla młodego kierowcy z prawem jazdy poniżej roku,
- 24 punkty karne dla innych kierowców.
Aktywne punkty karne ważne są przez 12 miesięcy, po czym znikają z konta.
Jeżeli tzw. młody kierowca przekroczy dozwoloną liczbę, musi ponownie odbyć kurs i zdać egzamin państwowy, tak teoretyczny, jak i praktyczny. Pozostali kierujący po przekroczeniu 24 punktów karnych nie tracą automatycznie uprawnień, ale zostają skierowani na egzamin kontrolny, który ma sprawdzić ich kwalifikacje. Możliwe są też badania psychologiczne.
Ważne, że do czasu podejścia do egzaminu kierowca może normalnie poruszać się po drogach. Ważne natomiast, aby w określonym terminie stawił się w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego i odbył egzamin. Ten wygląda identycznie, jak dla kandydatów na kierowców i składa się z dwóch części — teoretycznej oraz praktycznej.
Jeśli kierowca zda egzamin, zachowuje prawo jazdy, a jego konto zostaje wyzerowane z punktów. Jeżeli zakończy go z wynikiem negatywnym, traci prawo jazdy. Podobny wynik da niestawienie się w ośrodku WORD.
Przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym
Wprawdzie w lipcu tego roku w życie miał wejść przepis, że zatrzymanie prawa jazdy ma miejsce niezależnie od tego, gdzie doszło do popełnienia wykroczenia — w terenie zabudowanym czy poza nim. Możliwe, że taka nowelizacja się pojawi w prawodawstwie, ale na razie od niej odstąpiono.
W związku z tym obecnie obowiązuje zatrzymanie prawa jazdy za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o 50 km/h lub więcej. Policjant odsyła je do właściwego starosty, a ten formalnie zatrzymuje dokument. Podobnie jest w przypadku wykroczeń ujawnionych przez fotoradar.
Prawo jazdy jest zatrzymywane na trzy miesiące. Jeżeli w tym czasie kierowca zostanie złapany na jeżdżeniu bez prawa jazdy, okres ten zostaje wydłużony do sześciu miesięcy. Kolejne zatrzymanie bez prawa jazdy oznacza cofnięcie uprawnień i skierowanie na egzamin. W innym wypadku jazda może skończyć się wyrokiem skazującym na karę do dwóch lat więzienia.
Od zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie prędkości o 50 km/h lub więcej istnieje kilka wyjątków. Funkcjonariusz może od tego odstąpić, jeżeli kierowca przekroczył prędkość z uwagi na tzw. wyższą konieczność. Pod tym terminem kryje się na przykład transport do szpitala z powodu złego stanu zdrowia któregoś z pasażerów.
Jazda pod wpływem alkoholu lub środków odurzających
W tym przypadku długość kary zależy od alkoholu we krwi:
- od 0,2 do 0,5 promila — zakaz prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat (wykroczenie),
- powyżej 0,5 promila — utrata prawa jazdy na okres od 1 roku do maksymalnie 15 lat (przestępstwo).
Zawsze w takiej sytuacji policjant zatrzymuje dokument. O dalszym losie kierowcy i jego uprawnień decyduje sąd.
Ponadto policjant ma prawo zatrzymać prawo jazdy w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że kierowca znajduje się w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu.
Przewożenie zbyt dużej liczby pasażerów
Nie wszyscy mają świadomość, że kierowcy może zostać zatrzymane prawo jazdy na trzy miesiące, jeżeli w pojeździe znajduje się więcej osób, aniżeli wynika to z dowodu rejestracyjnego.
Jednak co ważne, dotyczy to wyłącznie przypadków, kiedy w pojeździe jest nadmiar przynajmniej trzech pasażerów. W przypadku, kiedy to jedna lub dwie osoby powyżej limitu, kierowcy grozi jedynie mandat karny.
Ucieczka z miejsca zdarzenia
Każdy kierowca jest zobowiązany do udzielenia pomocy osobom poszkodowanym w zdarzeniu drogowym. Dlatego uchylenie się od tego obowiązku i ucieczka miejsca zdarzenia oznacza utratę prawa jazdy na minimum trzy lata. Najczęściej dożywotnim zakazem prowadzenia pojazdów, ale też karą więzienia kończy się sytuacja, kiedy ktoś spowodował wypadek pod wpływem i oddalił się z miejsca zdarzenia.
Warto natomiast pamiętać, że z miejsca zdarzenia można oddalić się na chwilę, aby szybko tam wrócić. Ów oddalenie się może być w celu wezwania pomocy.
Wykroczenie lub przestępstwo przeciw bezpieczeństwu w ruchu drogowym
Prawo do zatrzymania prawa jazdy funkcjonariusz ma również w sytuacji, kiedy doszło do rażącego naruszenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Policjant zatrzymuje dokument, a o losie uprawnień kierowcy decyduje sąd.
W tym przypadku wiele zależy od poglądów policjanta. W praktyce z reguły funkcjonariusze zatrzymują prawo jazdy, jeżeli doszło do poważnego zagrożenia dla bezpieczeństwa na drogach lub kumulacji wykroczeń zagrożonych dużą ilością punktów karnych.
Zatrzymanie prawa jazdy za pokwitowaniem
Wyróżnia się również zatrzymanie prawa jazdy za pokwitowaniem. W takiej sytuacji kierowca dalej może prowadzić pojazdy mechaniczne za pokwitowaniem. Dzieje się tak, kiedy:
- stwierdzono zniszczenie prawa jazdy w sposób powodujący jego nieczytelność,
- zachodzi podejrzenie podrobienia lub przerobienia prawa jazdy,
- upłynął termin ważności prawa jazdy.
Jak widać, zatrzymanie prawa jazdy ma wiele przyczyn. Niestety, niekiedy kończy się to odebraniem uprawnień, co wymusza na kierowcy ponowne podejście do kursu i egzaminu.
